W dniu, 30 listopada b.r., w Żytomierzu odbyły się uroczystości upamiętniające Żytomierzanina, Polaka z pochodzenia, więźnia niemieckich i radzieckich obozów, członka antyniemieckiej partyzantki, obozowej komórki AK, Franciszka Brzezickiego.
Zaplanowane uroczystości, poprzedziło wspólne z rodziną Brzezickich złożenie kwiatów, na mogile Pana Franciszka i jego żony, na miejskim cmentarzu w Żytomierzu.
W kolejnej części obchodów na budynku gdzie mieszkał Pan Franciszek, przy ulicy Nowy Bulwar, 7, została odsłonięta i poświęcona tablica pamiątkowa. Przy tablicy zebrało się dużo honorowych gości m.in.: konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Winnicy Damian Ciarciński, zastępca Attache Obrony płk Agnieszka Malczewska wraz z porucznikiem Bartoszem Wiatrzykiem, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie Marcin Krzysztofik, przedstawiciele Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej na czele z prezesem Arturem Kondratem, rodzina Brzezickich, prezesi organizacji polskich z Żytomierza i obwodu, weterani WP Żytomierszczyzny, przedstawiciele obwodowych organizacji weteranów, mieszkańcy miasta i sąsiedzi z budynku (w którym mieszkał pan Franciszek), przyjaciele, pracownicy archiwum, krajoznawcy, duchowieństwo, media. Pamięć Pana Franciszka uczcili również przedstawiciele władz lokalnym i obwodowych.
„Choć nieobecni, to myślami i sercem jesteśmy z Państwem w tym ważnym dniu. Ważnym ponieważ upamiętniają Państwo wspaniałego, odważnego Polaka. Serdecznie dziękujemy za tę inicjatywę. Franciszek Brzezicki to nie tylko były więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku, ale także długoletni przyjaciel naszej instytucji” – takimi słowami rozpoczęła się uroczystość przy tablicy od odczytania pisma, otrzymanego od Narodowego Muzeum na Majdanku i podpisanego przez jego dyrektora Tomasza Kranza.
Tablica upamiętniająca Franciszka Brzezickiego została odsłonięta przez Konsula Generalnego RP w Winnicy Damiana Ciarcińskiego i przedstawiciela władzy miasta Żytomierza Pani Olgę Paszko. Tablicę poświęcił ks. Waldemar Pawelec SAC.
Kolejna część sobotniej uroczystości odbyła się w Gnatyuk Art. Center. „Wieczór pamięci Pana Franciszka” rozpoczęła Weronika Zdzięborska, laureatka I Międzynarodowego Festiwalu Pieśni Pamięci „Walczącym o Niepodległość”, organizowanego od 3 lat przez Stowarzyszenie Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej. Artystka zaśpiewała ulubioną pieśń Pana Franciszka – „Czerwone Maki na Monte Cassino”. Obejrzeliśmy film o Panu Franciszku, przypomnieliśmy sobie jak wyglądał, posłuchaliśmy jego wspomnienia o tragicznych latach jego życia.
„Podjęta przez Państwa inicjatywa z pewnością przypomni w społeczeństwie ukraińskim i w samym Żytomierzu postać Franciszka Brzezickiego. Pozwoli oddać należny hołd temu niezwykle odważnemu człowiekowi, polskiemu patriocie. Nieustannie pracującemu na rzecz społeczności polskiej na Ukrainie, zwłaszcza że pozbawiony rodziców przez bolszewickie władze i doświadczony okrucieństwem okupanta niemieckiego i reżimu sowieckiego, nie zdecydował się na życie na emigracji, choć miał taką możliwość. Do końca pozostał człowiekiem otwartym na ludzi. Takie postawy są godne uszanowania i upamiętnienia w miejscu ich działalności dla przyszłych pokoleń” – czytamy w liście od Przewodniczącego Komisji Sprawa Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Kazimierza Michała Ujazdowskiego.
„Odsłaniając tę tablicę ku czci tak, wielkiego formatu człowieka i Polaka dajecie dowód, że dzisiaj chcecie Franciszka Brzezickiego i jego czyny zachować w pamięci, wyznawać te wartości, dla zachowania których szedł on przez życie nie lękając się cierpień, obozów i śmierci i przekazać je sowim dzieciom i wnukom oraz Polakom żyjącym na Żytomierszczyźnie, na całej Ukrainie oraz w Polsce” – te ważne i cenne słowa czytamy również w liście, który otrzymaliśmy z okazji zaplanowanych uroczystości, Andrzeja Pająka, Senatora Rzeczypospolitej Polskiej, członka Senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.
Dalej zaprosiliśmy do głosu , ludzi, którzy w różnym okresie współpracowali z panem Franciszkiem, podtrzymywali rodzinne kontakty, wspierali go. Głos zabrali m.in.: Damian Ciarciński (Konsul Generalny RP w Winnicy); Georgij Mokrycki (krajoznawca, dawny przyjaciel Pana Franciszka); Mirosława Starowierow (prezes Związku Nauczycieli Polskich Żytomierszczyzny); płk Zygmunt Wengłowski (kombatant, prezes Stowarzyszenia Kombatantów Wojska Polskiego Żytomierszczyzny); Eugeniusz Timiriajew (dawny przyjaciel rodziny Brzezickich); Jarosława Pawluk (znana poetka, tłumaczka, nauczycielka języka polskiego, prezes Lubarskiego oddziału Stowarzyszenie Polaków Żytomierszczyzny „Polonia”); Jan Boczkowski (kierownik znanego zespołu „Poleskie Sokoły”); Mikołaj Gryszko (dawny przyjaciel rodziny Brzezickich); Walentyna Jusupowa (Studencki Klub Polski).
To były bardzo cenne wspomnienia! Niby kilka minut wspomnień, ale w tych wspomnieniach zawarto długie lata życia, szczęśliwe i tragiczne, pana Franciszka Brzezickiego.
Na naszej uroczystości mieliśmy zaszczyt gościć członków Stowarzyszenia Łagierników Żołnierzy Armii Krajowej na czele z Prezesem Arturem Kondratem. W tym dniu, korzystając z okazji, Stowarzyszenie odznaczyło , odznaczeniem „Kresowym Krzyżem Pamięci” – za postawę patriotyczną, pracę na rzecz podtrzymania historii, kultury i tradycji na dawnych Kresach Wschodnich II RP, dwóch weteranów WP, którzy byli obecni na sali: szeregowego Baltazara Werchowieckiego (r. u. 1926) i płk. Zygmunta Wengłowskiego (r. u. 1925). Z całego serca dziękuję dyrekcji Stowarzyszenia za tą inicjatywę, za odznaczenie weteranów, za docenianie ich wkładu w walkę o Niepodległość Polski. A naszym weteranom, również dziękujemy za odwagę, mądrość, i życzymy długich lat życia.
Jak zaznaczył Georgij Mokrycki, krajoznawca, dawny przyjaciel Pana Franciszka: „Dzisiaj odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej mieszkańca Żytomierza, Franciszka Brzezickiego, na Nowym Bulwaru, 7 – na fasadzie budynku ,w którym mieszkał. Tablica jest dość nietypowa: twórcy zrobili ją bez wykorzystania tradycyjnego granitu, odeszli od „tradycji cmentarzowych”, Na tablicy umieszczono kolorowy portret Franciszka Brzezickiego, krótki tekst i QR-kody, dzięki którym można dowiedzieć się znacznie więcej o bohaterze tej tablicy. To pierwsza taka tablica w Żytomierzu”.
W imieniu organizatorów, dziękuję wszystkim, którzy wspierali nas od samego początku powstania naszej inicjatywy, za pomoc , za wspólną modlitwę, za możliwość wspólnego uszanowania pamięci Franciszka Brzezickiego, za dobrą pamięć o nim.
Pan Franciszek, to człowiek, który z pewnością zasługuje na uszanowanie i zachowanie jego dobrego imienia. On, jako Polak z Żytomierza, Obywatel z wielkiej litery, był i zostaje przykładem dla nas wszystkich.
Inicjatorem i organizatorem przedsięwzięcia była Obwodowa Organizacja Społeczna „Studencki Klub Polski” w Żytomierzu w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2019 roku za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Współorganizatorzy: Stowarzyszenie Weteranów Wojska Polskiego Żytomierszczyzny i Dom Polski w Żytomierzu.
Walentyna Jusupowa, Studencki Klub Polski w Żytomierzu, 3 grudnia 2019 r.
lp
