Ponieważ jest to jedna z najstarszych nekropolii kijowskich, na tym cmentarzu grzebano już od 1878 roku.
Najpierw chowano tu pacjentów miejscowego szpitala, a później stał się on centralnym miejscem pochówku kijowian. Dlatego, na przykład, jest tu nagrobek matki Nikity Chruszczowa, który, jak wiadomo, pochodził z Ukrainy. Przez długi czas na cmentarzu nie było cerkwi, tylko niewielka kaplica, więc w 1910 roku pułkownik Iwan Mirowicz ofiarował 750 rubli na postawienie nowej świątyni św. Katarzyny ku czci jego zmarłej żony, pochowanej na tym cmentarzu. Od 1915 roku grzebano tutaj także katolików, bo na cmentarzu Bajkowa nie było wolnego miejsca.
Podobno najsłynniejszym katolikiem i Polakiem, którego mogiła znajduje się na Cmentarzu Łukjanowskim jest Włodzimierz Puchalski, wybitny pianista i pedagog. Urodził się w Mińsku w 1848 roku w rodzinie szlacheckiej herbu Ślepowron (albo Jastrzębiec). Uczył się w Sankt-Petersburgu u Teodora Leszetyckiego i Nikołaja Zaremby, a w latach 1870 przeniósł się do Kijowa. Długi czas był dyrektorem Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego w tym mieście, a w latach 1913-1914 został mianowany pierwszym rektorem Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Kijowie. Wśród jego dzieł znane są Koncert fortepianowy d-moll i opera Waleria. Był wykładowcą wielu znanych pianistów, w tym Władzimira Horowitza. Na jego mogile napis jest po rosyjsku, jak i na wszystkich innych na tym cmentarzu, gdzie pochowani są Polacy.
Na Cmentarzu Łukjanowskim są także groby wybitnych ukraińskich malarzy, na przykład, Fedora Kryczewskiego, Oleksandra Muraszka, Mykoły Pimonenka. Jest także grobowiec rodziny Prachowych. Znany archeolog Adrian Prachów – tutor ekipy malarzy sboru św. Włodzimierza, miał żonę Emilię, z pochodzenia Francuzkę, w której był zakochany genialny Michaił Wrubiel. To jej twarz posłużyła mu jako wzór dla twarzy Bogurodzicy w soborze Włodzimierza i w cerkwi Kiriłowskiej. Dzieci Emilii i Adriana Prachowa są pochowani na działce 25.
Najciekawsze groby znajdują się wokół odbudowanej na początku lat 2000 cerkwi Katarzyny (zrujnowanej w 1972 roku). Nazwiska wskazują, że tutaj leżą także Polacy, chociaż dawno zrusyfikowani. Jest tu mogiła ostatniego dowódcy wojsk rosyjskich Nikołaja Duchinina, zabitego przez bolszewików w grudniu 1917 roku. Jest tu także grób Petra Nesterowa – pilota rosyjskiego, który w sierpniu 1914 jako pierwszy na świecie wykonał taran samolotu w powietrzu. Jest także zbiorowa mogiła ukraińskich żołnierzy, zamordowanych przez bolszewików w bitwie pod Krutami. Najpierw znajdowała ona na Askoldowej Mogile, ale po zniszczeniu owego cmentarza została przeniesiona tutaj. Są także mogiły wybitnych ludzi ,ofiar Stalina, jak poeta Mikołaj Zerow, rozstrzelany pod Sołowkami w Sandarmochu i pierwszy metropolita Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej Wasyl Lypkiwski.
Oczywiście, są to kenotafy, czyli puste pochówki, ponieważ ciał rozstrzelanych nigdy nie odnaleziono.
Od 1994 roku Cmentarz Łukjanowski otrzymał status rezerwatu państwowego.
Dmytro Antoniuk, 3 maja 2020 r.
lp
