II wojna światowa zmieniła bieg historii. Zainicjowana przez Niemców przy współudziale Związku Radzieckiego doprowadziła do bezprecedensowych zniszczeń i śmierci milionów ludzi, a w efekcie do późniejszego, prawie półwiecznego zniewolenia wielu narodów pod rządami sowiecko-rosyjskimi.
Rzeczpospolita Polska padła ofiarą agresji obu systemów totalitarnych: niemieckiego narodowego socjalizmu i sowieckiego komunizmu. Pakt Ribbentrop-Mołotow zawarty 23 sierpnia 1939 r. przez III Rzeszę i Związek Sowiecki z centrum zarządzania w Moskwie był preludium do konfliktu światowego, który rozpoczął się 1 września 1939 r. atakiem Hitlera na Polskę.
To właśnie Polska jako pierwsza podniosła się do prawdziwej walki zbrojnej z najeźdźcą, przerywając tym samym serię „pokojowych podbojów” Berlina. Siedemnaście dni później, 17 września 1939 r., po ataku ze wschodu, został zmuszony do podjęcia walki z drugim agresorem – Związkiem Sowieckim. Ale chociaż została ściśnięta w śmiertelnym uścisku, nie posłuchała. W konflikcie zbrojnym 1939–1945 Polska walczyła od początku do końca w ramach koalicji antyhitlerowskiej.
Publikacja, wydana przez IPN, podsumowuje i przypomina, co wydarzyło się w tamtym okresie. Jeśli zdanie „historia magistra vitae est” jest prawdziwe, to niemożliwe jest kształcenie przyszłych pokoleń i budowanie tożsamości narodowej na kłamstwie i zapomnieniu. Taka polityka może przynieść tylko kolejne zło. Prawda i tylko prawda to jedyny sposób na budowanie pokojowej przyszłości w Europie. Najlepszym sposobem na zrozumienie innego kraju jest poznanie jego historii. Mam nadzieję, że to kompendium wiedzy o Rzeczypospolitej podczas II wojny światowej – wydane w ośmiu językach – spełni swoje zadanie. Europejczycy powinni szanować i rozumieć swoją historię.
Dziękuję Autorowi i pomysłodawcom pomysłu przygotowania tej niezwykle potrzebnej publikacji.
Sergij Porowczuk za: ipn, 4 sierpnia 2022 r.
