18 czerwca w obwodzie chmielnickim na Ukrainie odbyły się uroczystości upamiętniające zwycięską bitwę żołnierzy Tadeusza Kościuszki z rosyjskimi najeźdźcami na przedpolach podolskiej wsi Zieleńce.
230 lat temu Rosja nie godząc się na utracenie własnej dominacji na terenie I Rzeczypospolitej w rok po uchwaleniu Konstytucji 3 maja rozpoczęła wojnę. Wówczas licząca 64 tysięcy żołnierzy armia generała Kachowskiego przekroczyła granicę na Ukrainie.
W obronie granic europejskiego państwa stanął książę Józef Poniatowski, dowodzący siedemnastotysięcznym oddziałem wraz z 4-tysięczną dywizją gen. Michała Lubomirskiego.
W bitwie z osobistym udziałem Tadeusza Kościuszki pod Zieleńcami Polakom udało się odnieść pierwsze większe zwycięstwo w wojnie 1792 roku, a jej bezpośrednim następstwem było ustanowienie orderu Virtuti Militari.
230 lat po bitwie dokładnie w tym samym dniu w Zełeńcach niedaleko Starokonstantynowa spotkali się polscy dyplomaci, przedstawiciele lokalnego środowiska polskiego oraz władz lokalnych by wspólnie świętować zwycięstwo polsko-rusińskiego oręża w bitwie przeciwko rosyjskiemu zaborcy.
Polski resort spraw zagranicznych reprezentował Ambasador RP na Ukrainie Bartosz Cichocki, środowisko polskie – grupa Polaków na czele z przewodniczącym Chmielnickiego Obwodowego Związku Polaków Franciszkiem Micińskim oraz szefem polskiej organizacji społecznej w Starokonstantynowie Rusłanem Humeniukiem. Modlitwę poprowadziło duchowieństwo rzymskokatolickie oraz ksiądz ukraińskiej cerkwi prawosławnej.
Ambasador Cichocki został powitany korowajem zgodnie z miejscowymi tradycjami. W delegacji towarzyszył mu przedstawiciel Attachatu RP na Ukrainie. Współorganizatorem uroczystości jest Konsul Generalny RP w Winnicy Damian Ciarciński.
Franciszek Miciński tak relacjonował wydarzenie:
Ambasador Bartosz Cichocki, attaché obrony kmdr Maciej Nałęcz, przewodniczący społeczności Starokonstantynowa Mykoła Melnyczuk oraz grupa Polaków wzięli udział w obchodach 230. rocznicy bitwy pod Zieleńcami. Napad Rosji w 1792 roku był wynikiem obaw przed powodzeniem reform Wielkiego Sejmu, Konstytucji 3 Maja. Strach przed sukcesem sąsiadów trwa w Rosji, więc dziś po raz kolejny jesteśmy świadkami zbrojnej próby wciągnięcia krajów naszego regionu w zimną wojnę. Tym razem to się nie uda, ponieważ jesteśmy razem – Ukrainę popiera cały cywilizowany świat – powiedział ambasador Cichocki.
W ramach uroczystości bracia kapucyni miejscowej starokonstantynowskiej parafii przeprowadzili nabożeństwo. Julia Serkowa, przewodnicząca Związku Nauczycieli Języka Polskiego opowiadała, jak naukowcy szukają dokumentów o tych wielkich wydarzeniach. Dmytro Antoniuk, historyk z Kijowa, zaprezentował publiczności wspaniały występ o historii tych wydarzeń. Dyrektor obwodowego muzeum-twierdzy w Międzybożu O.Pogorilec opowiedział o przeprowadzonej w przeddzień konferencji naukowej. Na zakończenie imprezy obecni podzielili się pachnącym chlebem – symbolem uhonorowania poległych.
Rusłan Humeniuk, Starokonstantynów, 19 czerwca 2022 r.
