„Porośnięte nocą śród białych mgieł pobojowiska
I w bruzdach pogubione odgrzebiem ładunki.
I wasze zapomniane odnajdziem nazwiska
I trawą zarośnięte wasze posterunki…”
Poeta legionowy Jan Pietrzycki, wrzesień 1915 r.
Podobnymi widokami powitała nas Kostiuchnówka, wieś w obwodzie wołyńskim, miejsce pamięci narodowej, w którym to w lipcu 1916 roku odbyła się najkrwawsza bitwa Legionów, w której poległo około 2 tysięcy żołnierzy.
Na zaproszenie Dyrektora Centrum Dialogu w Kostiuchnówce pana Jarosława Góreckiego oraz przy wsparciu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” – uczniowie szkółki sobotnio-niedzielnej im. Jadwigi Jakubowskiej oraz członkowie Polskiego Stowarzyszenia im. Juliana Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim mieli okazję przeżyć niesamowitą lekcję historii Polski, odwiedzić miejsca ważne dla każdego Polaka. Zapalić znicze i zmówić modlitwę przy grobach legionistów poległych za wolność Polski.
Dzięki dyrektorowi ogólnokształcącej szkoły w Kostiuchnówce Panu Wasylowi Dawydiukowi, który poprowadził nas najważniejszymi miejscami historycznymi, gdzie w 1916 roku odbywały się najcięższe walki I Brygady Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego, zwiedziliśmy „Polską Górkę”, polski cmentarz wojenny, pomnik 42 nieznanych legionistów polskich, redutę Piłsudskiego i oczywiście Centrum Dialogu w Kostiuchnówce – harcerski ośrodek, który powstał jako szkoła i zaplecze dla wycieczek z centralnej Polski w 1936 r. Ufundowali go legioniści Józefa Piłsudskiego. Po 1945 r. znalazł się na terytorium ZSRR, a następnie Ukrainy, pełniąc funkcje edukacyjne. W latach 2010-2011 dzięki wsparciu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, sponsorów i przyjaciół został wyremontowany i odzyskał jedną ze swoich pierwotnych funkcji, stając się ośrodkiem wypoczynkowym i zapleczem dla wycieczek. W centrum zwiedziliśmy Salę Tradycji, w której podziwialiśmy eksponaty z okresu I wojny światowej (niejednokrotnie odnajdywane podczas prac porządkowych na cmentarzach i pobojowiskach legionowych przez harcerzy), a także pamiątki związane z tradycjami harcerskimi na Wołyniu.
Treścią ekspozycji jest jednak nie tylko historia, ale także obecna współpraca polsko–ukraińska Ekspozycja (także podpisy pod eksponatami) jest przygotowana w dwóch językach – polskim i ukraińskim. Dla wszystkich uczestników wycieczka do Kostiuchnówki była niesamowitym przeżyciem, prawdziwą, ciekawą i wzruszającą lekcją historii.
Dziękuję serdecznie za pomoc w zorganizowaniu naszego pobytu Panu Jarosławowi Góreckiemu, Pani Natalii Iszczuk, Panu Aleksandrowi Radica, Panu Wasylowi Dawydiukowi. Z całego serca dziękujemy Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” (w tym Panu Prezesowi tej Fundacji Mikołajowi Falkowskiemu oraz koordynatorowi projektu Pani Marcie Pszczółkowskiej, dzięki którym nareszcie udało nam się zorganizować tę wycieczkę.
Każdy z nas zostawił tu kawałek swojego serca. Mamy wielką nadzieję, iż uda się nam ponownie przyjechać do Kostiuchnówki na kilka dni, żeby zobaczyć wszystkie miejsca pamięci, a jest ich tam dużo.
Wiktoria Szewczenko, prezes Polskiego Stowarzyszenia im. Juliana Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim, 2 listopada 2018 r.
lp
