10 lipca minęła 80 rocznica z dnia urodzin Walentego Grabowskiego, żytomierskiego Polaka, dziennikarza, poety i tłumacza. Grabowski wiele uczynił dla odrodzenia i rozwoju kultury polskiej w Żytomierzu. Do śmierci pełnił funkcję prezesa Związku Polaków na Ukrainie w Żytomierzu – od początku założenia tej organizacji.
Walenty Grabowski urodził się 10 lipca 1937 r. w obwodzie charkowskim. Jego ojciec zginął na froncie w czasie drugiej wojny światowej. Walentyn został z matką Antoniną, która później stała się główną inspiracją dla jego poezji.
Przez długi czas Grabowski pracował jako dziennikarz, redaktor wydań. Zajmował się tłumaczeniem poezji na język ukraiński. Dokonał tłumaczenia bardzo ciekawych i dokładnych prac Gustawa Olizara – słynnego polskiego pisarza, pamiętnikarza, działacza społecznego Ukrainy Prawobrzeżnej XIX wieku, korzenie którego sięgają Żytomierszczyzny. Tłumaczył na język ukraiński utwory Adama Mickiewicza.
Żytomierski obwodowy oddział Polskiej Kulturalno-Edukacyjnej Wspólnoty im. Jarosława Dąbrowskiego pod kierownictwem Walentego Grabowskiego stał się w 1991 roku oparciem dla oddziału Związku Polaków na Ukrainie. Z inicjatywy Pan Walentego oraz przy udziale aktywistów zaczyna się tworzenie centrów Związku Polaków w miasteczkach i wioskach obwodu żytomierskiego. Z inicjatywy Grabowskiego został założony pierwszy regionalny program telewizyjny w języku polskim pt. „Słowo Polskie”.
W roku 1992 Grabowski zorganizował Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”, który stał się wizytówką Związku.
Walenty Grabowski rozpoczął działalność mającą na celu ochronę dziedzictwa historycznego i kulturalnego – cmentarza katolickiego w Żytomierzu.
Pan Walenty wniósł wielki wkład w naukę. Zwrócił uwagę naukowców światowej sławy znanymi w świecie działaczami kultury polskiej, którzy byli związani z Żytomierzem, piewcami dziedzictwa polskiego takimi jak: Ignacy Paderewski, Józef Kraszewski, Józef Konrad (Korzeniowski), Juliusz Zarębski.
Walenty Grabowski był inicjatorem studiowania języka polskiego w szkołach nr 36, nr 17, na kursach w Żytomierzu i obwodzie Żytomierskim, organizował pierwsze olimpiady z języka polskiego, konkursy recytatorskie, z jego inicjatywy przeprowadzano pierwsze egzaminy na studia do Polski.
W listopadzie 2000 roku zdrowie poety nagle pogorszyło się. Chociaż pan Walenty był chory, nie przestawał pisać. 24 grudnia 2004 roku jego życie dobiegło końca.
W roku 2006 Polskie Towarzystwo Naukowe ufundowało W. Grabowskiemu tablicę pamiątkową przy ulicy Wielka Berdyczowska, w domu gdzie mieszkał poeta. W roku 2011 na budynku Żytomierskiej Obwodowej Administracji Państwowej odsłonięto tablicę pamiątkową wybitnemu mieszkańcowi Żytomierza Walentemu Grabowskiemu. W budynku, gdzie mieści się tablica, pracował w redakcji gazety “Żytomierszczyzna Radziecka” od 1974 do 1985 roku.
Więcej informacji o Walentynie Grabowskim można przeczytać na stronie internetowej Domu Polskiego w Żytomierzu http://dompolski.zt.ua/walenty-grabowski-pl/.
Walentyna Jusupowa, 13.07.17 r.
