W ramach polsko-ukraińskiego forum partnerstwa na początku sierpnia 2014 w sali konferencyjnej Państwowego Żytomierskiego Uniwersytetu im. Iwana Franki odbyła się dyskusja naukowa „Współczesne wyzwanie dla Ukrainy: czy polskie doświadczenie może być korzystne?”. Celem forum było znalezienie sposobu na dalszy rozwój efektywnej współpracy między Polską a Ukrainą.
Realia dzisiejszych dni i historyczną przeszłość obu krajów omówili przedstawiciele najlepszych ośrodków badań nad problematyką Europy Wschodniej w Polsce, a także nauczyciele-historycy, naukowcy, absolwenci i studenci Żytomierza. Polska była reprezentowana przez dziekana wydziału nauk humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Jana Pawła II w Lublinie, doktora habilitowanego, profesora Huberta Laszkewicza, zastępcę dyrektora Oddziału Studiów Wschodnich im. Marka Karpa w Warszawie, doktora Adama Eberhardta oraz sekretarza polsko-ukraińskiego forum partnerstwa, pracownika oddzialu UW Studium Europy Wschodniej doktora Pawła Trzcińskiego.
– Każda reforma powinna opierać się na maksymalnym wsparciu mieszkańców Ukrainy, ludzie powinni wierzyć, że w przyszłości ich żądania i oczekiwania zostaną zrealizowane – powitał uczestników i gości dyskusji rektor Żytomierskiego Uniwersytetu Państwowego im. Iwana Franki Petro Sauch. Jego zdaniem, ważną rolę w zjednoczeniu społeczeństwa w Polsce pełnił Kościół – sukces Polski był związany przede wszystkim z tym, że kraj ten przenika szczególna duchowość. Ale podczas podróży do Polski naukowiec przekonał się, że oprócz kościołów katolickich w sąsiednim kraju funkcjonują także cerkwie prawosławne i protestanckie.
Hubert Laszkiewicz potwierdził, że Polskę cechuje różnorodność religijna i wyznaniowa: „Kościół przeszedł czas transformacji, ale był także ważnym czynnikiem stabilizacji i podwyższenia poziomu cierpienia, ponieważ transformacja była i jest procesem bardzo skąmplikowanym ”. Ponadto, profesor podkreślił, że doświadczenie i przeszłość historyczna Polski i Ukrainy jest unikatowa, zauważył również, że duży wkład w formowanie państwa polskiego włożył Jan Paweł II i marszałek Józef Piłsudski.
Paweł Trzciński podkreślił, że podpisanie umowy o stowarzyszeniu Ukrainy z Unią Europejską jest pierwszym formalnym krokiem przystąpienia do UE. Jego zdaniem, istotnym elementem dla Ukrainy, jak i dla każdego państwa, które jest częścią Unii Europejskiej, jest przyjęcie wszystkich zasad standaryzacji – wzmocnienie biznesu i wsparcie ze strony władz dla jego rozwoju.
– Z jednej strony, w czasie kryzysu i wojny zawsze jest ciężko ale z drugiej strony – jest to również szansa do dążenia do wejścia ina drogę reform, modernizacji i transformacji państw i rządów — z takimi słowami zwrócił się do członków dyskusji Adam Eberhardt – tłumacząc, że kiedy w państwie wszystko jest z pozoru stabilne, to władze nie dążą do zmian. To pierwsze doświadczenie, kiedy Ukraina może wziąć za przykład Polskę i spróbować powtórzyć jej sukces. Takim przykładem jest koniec rządów partii komunistycznej w Polsce, kiedy reformy okazały się nie tylko możliwe, ale stały się koniecznością dla społeczeństwa. Według Adama Eberhardta najlepszą polską lekcją dla Ukrainy jest jak najszybsze pozbycie się budowy „pionu” władzy (sterowanej ręcznie przez jedną albo kilka osób), ponieważ według jego słów, jest to bezużyteczne i niebezpieczne. Zamiast tego zaleca wzmocnić pozycje władzy regionów, miast i powiatów oraz dokonać decentralizacji władzy.
Również podczas przemówień polscy delegaci wyrazili słowa poparcia dla Ukraińców. Życzyli im by wojna na wschodzie kraju została jak najszybciej zakończona i by Ukraina zachowała swoje granice. By nastąpił spokój na terenach tak pięknego kraju, którym jest wschodni sąsiad Polski.
Uczestnikiem dyskusji był także doktor nauk politycznych, przewodniczący Komitetu Rady Najwyższej ds wolności słowa i informacji Mikołaj Tomenko.
– Mamy teraz rok 2014, w końcu zrozumieliśmy, że państwo i naród mogą łączyć się wokół pewnych idei, wartości i ideologii, planach filozoficznych, formach, w których komponent gospodarczy jest tylko dodatkiem. Tylko wspólna idea może utrzymać naród razem. Pomimo tej ekstremalnej sytuacji, w której nasz kraj zmajduje się dzisiaj, mamy wogromną zaletę: ona kładzie nacisk na wszystkich i wymusza od nas robienie szybkich, zdecydowanych kroków – powiedział.
– Większość problemów, o których rozmawialiśmy, polega na tym, że tylko my sami, możemy rozwiązać nasze problemy nikt inny ich nie rozwiąże. Musimy to zrozumieć – podsumował dyskusję rektor ŻUP im. Iwana Franki Petro Sauch.
Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że dzisiaj społeczeństwo ukraińskie jest nastawione dość radykalnie. Jest to konieczne, aby zmienić relacje między zwykłymi obywatelami a władzą. Musi być wprowadzony łatwiejszy dostęp do współuczestnictwa w podejmowaniu ważnych decyzji do nowego modelu ukraińskiego państwa.
Wysłowione podczas żytomierskiej sesji forum polsko-ukraińskiego partnerstwa opinie na temat znalezienia sposobów dalszego rozwoju współpracy pomiędzy Polską a Ukrainą wzbudziły wiele pytań oraz żwawą dyskusję.
Ukraińsko-polskie forum partnerstwa zostało założone w grudniu 2009 roku przez szefów MSZ Polski i Ukrainy – Radosława Sikorskiego oraz Kostantyna Hryszczenkę. Taka forma dialogu ma sprzyjać głębszemu nawiązaniu kontaktów pomiędzy społeczeństwami obydwu państw ima być wyrazem ich głębokiej przyjaźni.
Forum jest unikalną platformą dla otwartej wymiany myśli i konstruktywnego rozwoju polsko-ukraińskiego dialogu, który opiera się na faktach i badaniach naukowych historycznej przeszłości oraz analizie obecnych procesów gospodarczych i politycznych.
Anna Denysiewicz, Alina Dębicka. Zdjęcia Alina Dębicka
GK
Zdjęcia z dyskusji
{morfeo 627}
