8 listopada 2018 r. w winnickiej „Galerii XXI” odbyła się prezentacja projektu artystycznego „Wokół jednego obrazu. Portret Heleny z Radziwiłłów Potockiej” autorstwa Mojżesza Lejbowskiego”.
Ta impreza stała się uwieńczeniem ponad 14-letniej pracy dr. nauk historycznych Oksany Łobko, która bada dziedzictwo Potockich i Radziwiłłów na terenie Podola oraz Wołynia.
W centrum spotkania był obraz przedstawiający Helenę z Radziwiłłów Potocką, który po 1935 roku trafił z muzeum w Szepietówce do Winnickiego Muzeum Sztuki. Poprzednie jego losy nie są dokładnie znane. Prawdopodobnie został zrabowany przez bolszewickie władze w jednej z rezydencji prywatnych Potockich. Szepietówka wówczas graniczyła z II RP i znajdowała się w granicach obwodu winnickiego. Obraz przez długi czas niszczał w zbiorach winnickiego muzeum, póki nie zainteresowało się nim grono naukowców na czele z Oksaną Łobko. Po jakimś czasie w trakcie nauki pani Oksany w Polsce odezwała się do niej hrabina Maria Rey z domu Potocka,mieszkająca w Montresor we Francji, która poinformowała, że na obrazie autorstwa Mojżesza Lejbowskiego jest jej babcia – Helena z Radziwiłłów Potocka! Ta cenna wskazówka pozwoliła odsłonić fascynujące historie dawnych litewskich i polskich rodów, mieszkających na Ukrainie oraz nawiązać kontakty w środowisku kultury i nauki polskich i ukraińskich fachowców.
Owocem 14-letnich badań pani Oksany stał się katalog oraz wystawa licznych fotografii, ilustracji, tekstów oraz dokumentalnych materiałów z prywatnych kolekcji Potockich, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Państwowego w Lublinie, Muzeum-Zamku w Łańcucie oraz innych. Dzięki wysiłkom wielu stron obraz Heleny z Radziwiłłów Potockiej został odrestaurowany w Narodowym Naukowo-Badawczym Centrum Restauracyjnym Ukrainy i przedstawiony szerokiej publiczności w Winnicy.
Na czwartkowym spotkaniu gościło wielu honorowych gości – m.in. Konsul Generalny RP w Winnicy Damian Ciarciński, mieszkający w Warszawie Maciej Radziwiłł, przedstawiciele Winnickiego Muzeum Sztuki, polskich organizacji społecznych, naukowcy i młodzież.
Czas od czasu wykłady i prezentacje przerywała muzyka Chopina w wykonaniu fortepianowym, którą słuchaczom serwowała prof. Narodowej Akademii Muzycznej im. Czajkowskiego Ałła Kaszczenko.
Projekt „Wokół jednego obrazu. Portret Heleny z Radziwiłłów Potockiej autorstwa Mojżesza Lejbowskiego” poświęcony 100-leciu Odzyskania przez Polskę Niepodległości.
Redakcja, 9 listopada 2018 r.
