Wapniarka na pocztówce z początku XX w.
O Wapniarce w obwodzie winnickim trudno odnaleźć informację w internecie z kilku powodów. Po pierwsze to miasteczko znajduje się trochę na prowincji (na krańcach Podola, pośrodku między Winnicą a obwodem odeskim i Mołdawią), po drugie – przez dotychczasową politykę rządową na rzecz wsparcia rozwoju terenów urbanizowanych, która uległa zmianie dopiero po 2014 roku.
Jednym ze źródeł informacji o Wapniarce jest Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i krajów słowiańskich. Można w nim przeczytać m.in., że „Wapniarka to wieś nad Rusawą, dopływem Dniestru, przy linii kolejowej kijowsko-odeskiej. W powiecie bracławskim, okręg policyjny i sąd Tulczyn, parafia katolicka Kopijówka. Ziemia dworska należy do tulczyńskiego majątku, sprzedanego przez Potockich. Dobra dawniej Korotkich i Koniecpolskich. Wapniarka jest stacją węzłowa oddaną do ruchu w 1890 r., ze stacjami: Demkówka, Hajsyn, Kublicz i Chrystynowka. Nadto z Wapniarki wychodzi linia prywatna wąskotorową, długa 22 wiorst, służącą dla połączenia ze wsią Kapuściany, zbudowana przez właściciela tej wsi Ignacego Szczeniowskiego”.
Na uwagę w tym tekście zasługują dwie rzeczy – wzmianka o Ignacym Szczeniowskim – późniejszym ministrze przemysłu i handlu w rządzie Ignacego Paderewskiego II RP oraz wąskotorówka.
W innych źródłach możemy przeczytać, że Ignacy Szczeniowski, jako młody i utalentowany inżynier i przedsiębiorca, produkujący cukier, otworzył linię w 1890 roku. Kolej z trzema stacjami służyła dla dostarczania z Wapniarki węgla, drewna, buraków, kamienia wapiennego dla produkcja wapna. Z
Unikatowy warsztat z obrotową platformą w Kapuścianach dla remontu lokomotyw
powrotem z Kapuścian do Wapniarki a potem – do odeskiego portu i krajów Europy wyruszał gotowy cukier i pasza dla zwierząt.
Wapniarsko-kapuściańska kolej od samego początku była wyposażona w łączność telefoniczną oraz semafory. Dla remontu lokomotyw w Kapuścianach zbudowano unikatowy warsztat z obrotową platformą oraz paroturbinową elektrownię.
Co jeszcze warto wiedzieć o Wapniarce?
6 maja 1920 roku Wapniarka została zajęta w ramach polsko-ukraińskiej konwencji wojskowej (sojusz Petlura-Piłsudski) przez Wojsko Polskie.
W czasie walk Ukraińskiej Republiki Ludowej z bolszewikami wapniarski węzeł kolejowy był ważnym punktem strategicznym, który broniła tzw. „Żelazna dywizja”.
Niedaleko Wapniarki znajduje się Tomaszpol – miasto rejonowe z kościołem rzymskokatolickim. W obrębie 50-100 kilometrów – słynne Niemirów, Tulczyn, Winnica, Bar i inne atrakcyjne miejscowości turystyczne.
Odległość z Wapniarki do Lwowa – 470 km, do Kamieńca Podolskiego – 217 km.
Dojechać z Polski dobrą drogą można przekraczając granicę w województwie lubelskim (Dorohusk) przez Żytomierz i Winnicę lub na południu przez Medykę lub Krakowiec (dalej na Lwów, Tarnopol, Chmielnicki, Winnicę).
Słowo Polskie, 02.03.18 r.
lp
