Wielkanoc, czyli Zmartwychwstanie Pańskie jest świętem upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W roku 2017 przypada ono na 16 kwietnia (niedziela) i 17 kwietnia (poniedziałek).
Punktem kulminacyjnym Świąt Wielkanocnych jest Triduum Paschalne rozpoczynające się Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, a kończące w Wielką Niedzielę, czyli Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.
Wielkanoc wiąże się z wieloma tradycjami, sięgającymi nawet XIV wieku. Jest nie tylko ważna ze względu na duchowy wymiar. Jest to czas, kiedy przyroda na nowo budzi się do życia. Jakie wielkanocne zwyczaje panują w Polsce? Oto one!
Malowanie jaj
Malowanie jajek to zdecydowanie jedna z najbardziej rozpowszechnionych tradycji wielkanocnych. Jajka stały się symbolem pomyślności, wiosny, przebudzenia do życia. Poświęcone jajo jest symbolem zmartwychwstania.
Wielki tydzień
Wielki Tydzień rozpoczyna się wraz z Niedzielą Palmową. Dawniej zwana „wierzbową”, stanowi bardzo ważny dzień w religii chrześcijańskiej. Symbolizuje wjazd Jezusa do Jerozolimy. W Niedzielę Palmową wierni udają się do kościoła gdzie święcą tzw. palemki. Są one wykonane z gałązek wierzby, a także ozdobionych bukszpanem i kwiatami. Kiedyś poświęconą palemką uderzało się lekko każdego z domowników, aby zapewnić im szczęście na cały rok. Następnie umieszczało się ją za obrazem lub nad drzwiami. Miało to chronić przed nieszczęściem.
Triduum Paschalne
W Wielki Czwartek zaczyna się Triduum Paschalne. Z ołtarza znikają wszelkie przedmioty, a dzwony milkną aż do czasu zmartwychwstania.
Następnie w Wielki Piątek odbywają się Drogi Krzyżowe, podczas których figura Jezusa wkładana jest do symbolicznego grobu. Tego dnia obowiązuje ścisły post. Jedną z dawnych tradycji było zakopywanie żuru i śledzia, które były typowo postnymi potrawami. Istniał również zwyczaj przybijania śledzi do drzewa.
Wielka Sobota – to czas oczekiwania na Zmartwychwstanie. Od samego rana odbywa się święcenie pokarmów, a w domach szykowanie koszyczków na święconkę, malowanie i zdobienie jaj.
Niedziela Wielkanocna
W Wielką Niedzielę nie może zabraknąć stołu przykrytego białym obrusem. Na śniadanie w Polsce zazwyczaj są: żurek, biała kiełbasa, pasztety, pieczenie oraz szynki. Konieczne są również wielkanocne ciasta, takie jak mazurki czy babki. W niektórych regionach po świątecznym śniadaniu następuje tzw. zajączek wielkanocny – czyli szukanie drobnego upominku ukrytego gdzieś w domu ( dla dzieci to jest wielka zabawa).
Śmingus-dyngus
Śmingus-dyngus, czyli Wielkanocny Poniedziałek (Lany Poniedziałek), to wesoła tradycja wzajemnego oblewania się wodą. Dawniej obowiązywało także uderzanie się wierzbowymi gałązkami (tzw. śmingus). Aby uniknąć śmingusa, można było wykupić się pisankami, słodyczami lub pieniędzmi. To właśnie jest tzw. dyngus.
Święta wielkanocne to wyjątkowy czas, w którym symboliczne obrzędy religijne, tradycja ludowa i świat przyrody splatają się w jedno. Życzę wszystkim udanych Świąt Wielkanocnych i miłej atmosfery w domach.
Maria Kucza, 11.04.16 r.
