Chwytliwy temat, precyzyjny, a zarazem obrazowy język, atrakcyjne ilustracje i dwa języki narracji – polski i angielski. Muzeum Pamięci Sybiru zaprezentowało kompletną serię „Małe historie Sybiru” w przystępny sposób poruszającą tematykę związaną z Sybirem.
Serię zainaugurowała publikacja „Pierwszy sowiecki łagier. Wyspy Sołowieckie (1920-1939)” autorstwa prof. Wojciecha Śleszyńskiego, wydana w 2017 roku. Przez cztery następne lata ukazało się kolejnych siedem książek.
– W skład serii „Małe historie Sybiru” wchodzi osiem publikacji, które są odpowiedzią na pytania: w jaki sposób zainteresować ludzi tematyką historyczną, co zrobić, aby historia nie kojarzyła się z tylko i wyłącznie z 45–minutowymi lekcjami w szkole, a stała się dziedziną inspirującą – podkreśla Marcin Zwolski, kierownik Działu Naukowego Muzeum Pamięci Sybiru.
W publikacjach znajdziemy informacje dotyczące m.in. polskich badaczy Syberii, tzw. bieżeństwa, łagrów sołowieckich, czy polskich artystek i intelektualistek, które przeżyły zesłanie w głąb Związku Sowieckiego. Cztery najnowsze książki mówią o Polskim Domu Dziecka w Bolszoj Jerbie, dobrowolnym osadnictwie na Syberii, powrotach z Sybiru oraz upowszechnianiu wiedzy o tragedii Sybiru na antenie Radia Wolna Europa. Publikacje napisane są lekkim językiem, który będzie odpowiedni zarówno do rozpoczęcia poszukiwania śladów Sybiru, jak i do pogłębienia posiadanej już w tym temacie wiedzy. Teksty okraszone są atrakcyjnymi ilustracjami, a kolorowa szata graficzna książek od razu przykuwa uwagę.
O czym są cztery najnowsze publikacje wchodzące w skład serii „Małe historie Sybiru”?
Przemysław Borowik, Powroty z Sybiru w XVIII–XX wieku, Białystok 2020
Powrót z Syberii był marzeniem zarówno konfederatów barskich, powstańców listopadowych czy styczniowych, jak i ofiar masowych deportacji sowieckich. Jednak nie zawsze oznaczał on przeniesienie się w rodzinne strony. Wielu deportowanych w latach 40. XX wieku nie miało dokąd wrócić: zmieniły się granice, wskutek czego ich rodzinne strony znalazły się pod władzą Sowietów. Nie był to więc powrót do ojczyzny, ale jednak między swoich.
sklep-sybir.pl/produkt/powroty-z-sybiru-w-xviii-xx-wieku
Tomasz Danilecki, Syberyjska gorączka, Białystok 2020
Syberia kojarzy się dziś przeważnie z „nieludzką ziemią”. Jednak mało kto wie, że w głębi syberyjskiej otchłani istnieją polskie wsie, których mieszkańcy przyjechali tam dobrowolnie w końcu XIX wieku „za chlebem” i do dziś pielęgnują tożsamość swoich przodków. Mało kto również wie, jak często ceną przetrwania ich więzi z polskością było życie.
sklep-sybir.pl/produkt/syberyjska-goraczka-the-siberian-rush
Sylwia Szarejko, Sybir w eterze, Białystok 2020
Rozgłośnia Polska RWE funkcjonowała w latach 1952–1994. Spośród powstałych wówczas audycji autorka wybrała te, które dotyczą losów Polaków zesłanych i deportowanych na Sybir. Najciekawsze, a zarazem najsmutniejsze są audycje, w których udział wzięli bezpośredni świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń lub ich potomkowie. Dzięki tym nagraniom możemy usłyszeć brzmienie głosu wielu postaci historycznych.
sklep-sybir.pl/produkt/sybir-w-eterze-sybir-on-air
Katarzyna Śliwowska, Polski Dom Dziecka w Bolszoj Jerbie, Białystok 2020
Tragedia sowieckich wywózek dotknęła również najmłodszych. Dzieci, które ukończyły dwanaście lat, musiały pracować. Młodsze, osierocone i pozostające bez opieki, trafiały do sowieckich domów dziecka, gdzie groziło im wynarodowienie. Dlatego jednym z najważniejszych zadań, jakie postawiła przed sobą w 1941 roku polska ambasada w Moskwie, była organizacja polskich sierocińców na terenie. Jednym z nich był Polski Dom Dziecka w Bolszoj Jerbie.
sklep-sybir.pl/produkt/polski-dom-dziecka-w-bolszoj-jerbie-the-polish-orphanage-in-bolshaya-yerba
Wojciech Śleszyński, Pierwszy sowiecki łagier. Wyspy Sołowieckie (1920-1939), Białystok, 2017
Woda jest wszędzie. Otacza wyspy, wypełnia setki większych i mniejszych jezior. Latem komary wciskają się w każdy zakątek ludzkiego ciała. Zimowym mrozom nierzadko towarzyszy silny, morski wiatr. Sołowki – archipelag sześciu dużych i ponad stu małych wysp zajmuje łączną powierzchnię 300 km kw. Do najbliższego dużego miasta – Archangielska – jest stąd 236 km. Carowie zsyłali tu swoich przeciwników politycznych. Również bolszewicy swój pierwszy obóz pracy przymusowej utworzyli w 1920 roku właśnie tutaj. Kompleks łagrowy na Wyspach Sołowieckich zlikwidowany został w 1937 roku, ale wypracowane w nim metody stosowano później powszechnie w innych obozach Związku Sowieckiego.
sklep-sybir.pl/produkt/pierwszy-sowiecki-lagier-wyspy-solowieckie-1920-1939
Eugeniusz Mironowicz, Wielka tułaczka (1915-1921), Białystok 2018
Gdy w czasie I wojny światowej wojska pruskie i austro-węgierskie wdarły się na polskie tereny wchodzące w skład Cesarstwa Rosyjskiego, prawie trzy miliony ludzi zostały zmuszone przez władze carskie do ucieczki na wschód. Na „Wielką tułaczkę” ruszyli głównie prawosławni. Kresy gwałtownie opustoszały…
sklep-sybir.pl/produkt/wielka-tulaczka-1915-1921
Sylwia Szarejko, Kobiety niepokonane, Białystok 2019
Delikatne, mądre, piękne, a zarazem jakże silne! Polskie artystki i intelektualistki, które przeżyły zesłanie w głąb Związku Sowieckiego, czuły moralny obowiązek opowiedzenia światu o tym, czego doświadczyły na „nieludzkiej ziemi”: o okrucieństwach XX wieku. Hanka Ordonówna to postać powszechnie znana, ale co z innymi „niepokonanymi”? Trzeba poznać je wszystkie!
sklep-sybir.pl/produkt/kobiety-niepokonane
Grzegorz Zackiewicz, Znani Polacy na Syberii w XIX wieku, Białystok 2019
To opowieść o pasjonujących losach polskich zesłańców na Syberię, którzy nie poprzestali na niewolniczym losie, a także o naszych rodakach szukających tam lepszego życia, przekuwających swoją niedolę na imponujące kariery. W XIX wieku na bezkresne obszary syberyjskie trafiły tysiące polskich zesłańców. Wielu z nich, jak np. Benedykt Dybowski, Wacław Sieroszewski, czy Bronisław Piłsudski, zamiast pogrążyć się w bierności czy zniechęceniu, poświęciło się pracy naukowej, dzięki której świat poznał m.in. syberyjską faunę i florę, a także tradycje mieszkających tam autochtonów.
sklep-sybir.pl/produkt/znani-polacy-na-syberii-w-xix-wieku
Słowo Polskie za: Muzeum Pamięci Sybiru, 26 marca 2021 r.
