Instytut Polski w Kijowie zaprezentował film dokumentalny „Obserwatorium”, opowiadający o dawnym polskim Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologicznym im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na szczycie góry Pop Iwan w Karpatach.
Film został wyprodukowany przez Instytut Polski w Kijowie we współpracy ze Studium Europy Wschodniej UW i był w mijającym roku prezentowany na licznych pokazach i festiwalach w Polsce i na Ukrainie, między innymi 8. Przeglądzie Najnowszych Filmów Polskich „Pod Wysokim Zamkiem” w Iwano-Frankwisku.
Reżyserem produkcji Jego reżyserem jest Wiesław Romanowski, autor wielu produkcji poświęconych dziejom wschodnich ziem dawnej Rzeczypospolitej.
Obserwatorium Meteorologiczno-Astronomiczne im. Józefa Piłsudskiego na górze Pop Iwan zostało otwarte w 1938 r. W wyniku konkursu na projekt architektoniczny przyjęto do realizacji (po pewnej modernizacji) projekt inżynierów architektów Kazimierza Marczewskiego i Jana Pohoskiego z Biura Planu Regionalnego Podhala i Beskidu Zachodniego oraz Huculszczyzny. Budowa trwała zaledwie dwa lata. Koszty wzniesienia obserwatorium na szczycie góry spowodowały, że było nazywane ironicznie „białym słoniem”.
Gmach położony był na ówczesnej granicy polsko-czechosłowackiej (od 1939 r. polsko-węgierskiej) i stanowił filię Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie realizowany jest projekt rewitalizacji gmachu dawnego Obserwatorium, wspierany finansowo z funduszy Programu MKiDN „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” oraz Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą – Polonika. Partnerem przedsięwzięcia są Studium Europy Wschodniej UW i Uniwersytet Przykarpacki w Iwano-Frankiwsku (dawnym Stanisławowie).
Film „Obserwatorium” można obejrzeć na YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=d9rNA0X6kkI
Słowo Polskie za: PAP, 4 stycznia 2019 r.
