W roku 2019 na renowację i przebudowę pomieszczeń i terenu „Podolskiego Wersalu” z regionalnego budżetu obwodu winnickiego przeznaczono ponad 8 mln hrywien. Wszystkie prace zaplanowane na ten rok zostały wykonane.
W roku 2020 budżet przewiduje wydatki na ratowanie zabytku rzędu 6 mln UAH w celu doprowadzenia zachodniego skrzydła budowli pałacu Potockich do zadowalającego stanu.
Aleje wyłożone kostką brukową, nowe krawężniki, zielona strefa przeznaczona do wysadzenia młodych nasadzeń są częścią przygotowań do Międzynarodowego Festiwalu „OPERAFEST TULCHYN-2020”, który ma odbyć się w czerwcu bieżącego roku.
Renowacja i odbudowa pałacu Potockich w Tulczynie to projekt na dużą skalę. „Niestety, możliwości budżetu lokalnego nie pozwalają na jego realizację w całości, więc stawiamy nacisk na to, co pozwoli na przeprowadzenie festiwalu”, – powiedział podczas wizyty do Tulczyna w lutym przewodniczący Winnickiej Obwodowej Administracji Państwowej Władysław Skalski.
Łączny koszt projektu wynosi 32 mln hrywien, obecnie wykonano prace za kwotę 8,5 mln. Priorytetowe zadania to: oświetlenie wokół pałacu i stworzenie warunków dla osób niepełnosprawnych (ułożenie kostki brukowej na alejkach, ustawienie krawężników), a także urządzenie centralnego klombu.
Słynny pałac Potockich, nazywany także „Podolskim Wersalem”, został zbudowany w Tulczynie w 1782 roku. W czasach gospodarowania rodziny Potockich był to rozwinięty zespół składający się z kilku budowli.
W 1787 roku w Pałacu Potockich otwarto drugą na terenie Ukrainy operę, która istniała ponad 100 lat i była kulturalną kolebką podolskiego kraju. Corocznie w pałacu odbywały się światowe premiery operowe, w których brali udział znani kompozytorzy, wokaliści i muzycy Europy. Teatr miał repertuar składający się z 5-7 oper, a trupa liczyła do 200 aktorów.
Od 2000 roku przeprowadzono częściowe prace przeciwpożarowe w zachodniej i wschodniej oficynie pałacu.
Obecnie we wschodnim korpusie zespołu pałacowego znajduje się część sal wykładowych Wyższej Szkoły „Tulczyńskie college Kultury”.
W 2017 roku na bazie tego zespołu po raz pierwszy przeprowadzono Międzynarodowy Festiwal „OPERAFEST TULCHYN”, którego główną misją było zwrócenie uwagi na pałac Potockich i pryzwrócenie Tulczynowi sławy małej stolicy operowej Ukrainy. Dziś „OPERAFEST TULCHYN” to największe wydarzenie sztuki klasycznej Ukrainy, odbywające się pod gołym niebem, które w 2019 roku odwiedziło ponad 68 tys. osób.
Otwarcie stale działających hal ekspozycyjnych w centralnym budynku zespołu pałacowego jest zaplanowane do 2021 roku.
O ciekawostkach pałacowych opowiada miejscowy krajoznawca Władysław Wigurżyński:
Zachodnia (lewa) część pałacu w czasach Potockich służyła jako hotel, prawa zaś jako miejsce dla służby. Część centralna była przeznaczona tylko dla rodziny Potockich i rozrywek.
Dożył w nim sędziwego wieku Stanisław Trembecki, zmarły w 1812 roku. Mieszkał w narożnym pokoju na drugim piętrze, z okien którego widoczny jest łuk tulczyński i jezioro.
Część parteru zajmowało archiwum Potockiego, meble w nim znajdujące się wykonane były z dębu angielskiego. Archiwum zachowało się i jest przechowywane we Francji . Ze względu na potężną siłę polityczną jest utajnione.
Po nabyciu pałacu w 1874 roku przez rosyjski Departament Wojskowy, w korpusie wschodnim ,aż do lat 70. XX w. znajdowały się zwykłe koszary. Renowacja zabytku rozpoczęła się w 1982 roku, lecz zachodniego skrzydła ona w ogóle nie dotknęła. W czasach Juszczenki parter został zamknięty, wymieniono dach, usunięto przewody kominowe. Wewnątrz zachodniego skrzydła pozostały jeszcze oryginalne schody.
Słowo Polskie na podstawie informacji Władysława Wigurżyńskiego oraz lokalnych mediów, zdjęcia Władysław Wigurżyński, 28 marca 2020 r.
lp
