Zniszczona przez wojska rosyjskie maszyna rolnicza. Źródło: https://superagronom.com/news/15054-rosiyski-okupanti-tsilespryamovano-nischat-silgosptehniku–minoboroni-ukrayini
Kryzys żywnościowy to jeden z globalnych czynników, który przez rosyjską inwazję na Ukrainę może mieć bardzo negatywny wpływ w skali światowej.
Znaczny wzrost cen żywności a nawet głód w części krajów świata może stać się mroczną rzeczywistością w roku 2022 i lat następujących za nim.
Ukraina jest jednym z głównych dostawców wielu rodzajów produkcji rolniczej na rynki Europy, Afryki Północnej oraz Chin. Od tych dostaw zależy dobrobyt ponad 400 milionów osób na całym świecie. Między innymi w Libanie, Jemenie, Syrii oraz w dziesiątkach innych państw zapasy żywności mogą zakończyć się w ciągu 6 miesięcy .
Rosyjska agresja na Ukrainę już doprowadziła do następujących konsekwencji:
– blisko 20 proc. terenów Ukrainy zostało tymczasowo okupowane przez Rosję. To w dużym stopniu uniemożliwia rozpoczęcie przez rolników kampanii wiosennej na 20-30 proc. terenów uprawnych. Ukraina ma do czynienia ze świadomym oraz celowym niszczeniem przez rosyjskie oddziały wojskowe ukraińskiej techniki rolniczej oraz jej bezprawne zabieranie i minowanie pól (to z kolei wymaga nawet kilku lat do ich rozminowania) . Według prognoz szeregu organizacji międzynarodowych oraz ONZ może doprowadzić do zmniejszenia produkcji zboża o co najmniej 30 proc.
– załamanie się łańcuchów logistycznych zaczynając od produkcji żywności do eksportu surowców do innych krajów.
– zaprzestanie importu paliwa oraz nawozów mineralnych z Rosji oraz Białorusi (w skali ponad 70 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem), co z kolei może doprowadzić do jego braku przy uprawach.
– Rosja od miesięcy blokuje porty morskie Ukrainy, przez które odbywał się eksport blisko 90 proc. od ogółu produkcji rolniczej z Ukrainy. Według stanu na początek kwietnia w ukraińskich portach zablokowano ponad 100 statków z dostawami dla odbiorców zagranicznych.
– wprowadzenie przez rozporządzenie ukraińskiego rządu z dniem 5 marca 2022 roku zakazu eksportu mięsa, zboża, gryki, cukru oraz soli oraz rozszerzenie listy towarów na eksport których potrzebna jest licencja (pszenica, kukurydza, mięso drobiu, jajka oraz olej).
– ilość uciekinierów, którzy stanem na 31 marca wyjechali z terenów Ukrainy już przewyższyła 4 miliony osób (5). Ten czynnik także powoduje zmniejszenie zatrudnienia w procesie produkcji oraz jej eksportu.
Te czynniki mają charakter negatywny i nie pozwalają na nawet szacunkowe prognozy jakie mogą być poziomy urodzaju w roku 2022 w porównaniu z rokiem poprzednim oraz czy i kiedy wystąpią możliwości wznowienia eksportu.
Rosyjska inwazja na Ukrainę doprowadziła do wzrostu cen na chleb i inne podstawowe artykuły żywnościowe, szczególnie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Te kraje są szczególnie uzależnione od ukraińskiego zboża, Według prognoz międzynarodowych ekspertów i organizacji ceny na żywność wskutek rosyjskiej agresji mogą wzrosnąć na 22 proc.
ONZ prognozuje, że wojna w Ukrainie może doprowadzić do masowego głodu oraz upadku globalnego systemu żywności. Dalekosiężne skutki wojny będą odczuwalne poprzez kilka następnych sezonów. Wzrost wydatków oznacza także, że inne kraje będą w stanie tylko częściowo zrekompensować szybkie skurczenie się eksportu czarnomorskiego zboża w sezonie 2022-2023.
Według różnych scenariuszy miliony osób na całym świecie mogą zetknąć się z kryzysem dostępu do podstawowego jedzenia i doznać głodu.
Odpowiednio do ustaw międzynarodowych o prawach człowieka każdy ma prawo na dostęp do wystarczającej ilości jedzenia dla aktywnego i zdrowego życia. Żeby bronić to prawo rządy państw powinny wprowadzać odpowiednią politykę. Żeby ludzie mogli pozwolić sobie kupić bezpieczne i zdrowe jedzenie.
Rosyjska inwazja na Ukrainę już doprowadziła do wzrostu cen na chleb i inne podstawowe produkty żywności, szczególnie w krajach Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej, które są szczególnie uzależnione od dostaw z Ukrainy. Dlatego rządy tych oraz innych państw powinny działać szybko i stanowczo – wprowadzać nowe sankcje w stosunku do Federacji Rosyjskiej, zaprzestać jakiejkolwkiek współpracy z tym państwem, zakazać możliwości wejścia rosyjskich statków do portów oraz okazywać maksymalne gospodarcze i militarne wsparcie dla Ukrainy.
Celem tych działań ma być jak najszybsze zatrzymanie agresji militarnej Rosji na Ukrainę oraz uniknięcie kryzysu żywnościowego oraz głodu w szeregu państw.
Źródła:
1. https://www.radiosvoboda.org/a/news-hlib-ukrayina-ministr/31758176.html
2. https://www.facebook.com/DefenceIntelligenceofUkraine/posts/270576275253800
3. https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-03-11/record-food-prices-could-leap-22-more-on-ukraine-war-un-warns
4. https://www.radiosvoboda.org/a/novyny-pryazovya-viyna-ukrayina-vrozhay-holod/31757655.html
5. https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine
6. https://www.youtube.com/watch?v=9-uA_aXN-Hc
7. https://twitter.com/antonioguterres/status/1505027531581259776
8. https://www.hrw.org/news/2022/03/21/russias-invasion-ukraine-exacerbates-hunger-middle-east-north-africa
Jan Sztejer, mw, 2 kwietnia 2022 r.
