Setki ludzi – mieszkańców naszego Baru i pobliskich wsi zgromadziły się przy kościele p. w. św. Anny, aby powitać relikwie św. Mikołaja, a właściwie uzdrawiający olej, który z nich wypływa. Drogocenny święty dar przywieziono z włoskiego miasta Bari wraz z dokumentami, potwierdzającymi ich tożsamość i zezwolenie na zawsze przechowywać je w naszym kościele.
Relikwie zostały umieszczone obok obrazu św. Mikołaja, który prawdopodobnie namalował jeszcze jeden święty kościoła katolickiego – Albert Chmielowski, założyciel zakonu Braci Albertynów. Jest to jedyny na Podolu oryginalny wizerunek świętego, wykonany w stylu zachodnim.
I oto pojawia się orszak z relikwiami i tysiące ludzi, kłaniając się radośnie, witają wielki skarb. Imię św. Mikołaja, jego czyny, tryb życia głęboko szanuje w swoim sercu każdy Podolanin.
Jeszcze w dalekim 1537 roku królowa Polski Bona Sforza, włoska księżniczka, która wyszła za mąż za króla Zygmunta I, przybyła na Podole by zobaczyć swoje posiadłości i poddanch. Nabyła miasteczko Rów, okoliczne wsie od podolskiego wojewody Stanisława Odrowąża na sejmie w latach 1536-1537. Bona Sforza wybudowała zamek na lewym brzegu rzeki, wzmocniła miasto i wystarała się dla niego o prawo magdeburskie, zajmowała się kolonizacją i prowadziła aktywną działalność społeczną. Właśnie ta królowa wzniosła w centrum miasta drewniany kościół p. w. św. Mikołaja. Podanie mówi, że królowa Bona podarowała mieszkańcom Baru cudowny obraz świętego, ponieważ sama pochodziła z włoskiego miasta Bari, gdzie spoczywają jego relikwie. Na skutek wojen pierwszy drewniany kościół został zniszczony, poszły w zapomnienie olbrzymie kościoły i katedry, zniszczone już w latach 1768-1772, kiedy to odbywały się rozbiory Polski. Rosyjski generał książę Kreczetnikow skierował swoje armaty na zdobycie tej ogromnej twierdzy, zniszczywszy wiele pod względem architektonicznym i historycznym budynków w czasie Konfederacji Barskiej. W ten sposób przyczynił się do tego, że w ciągu dłuższego czasu miasto przebywało w ruinie. Bar zaczął zatracać swoją potęgę i piękno i nigdy już nie wrócił do byłej świetności.
Wojska Suworowa spaliły fortecę, w ruinach legło wiele innych przepięknych kościołów tamtych czasów. Uważano, że ten, kto posiadał Bar, miał klucze do całego wschodniego Podola aż do Dzikiego Pola.
Z greckiego imię Mikołaj oznacza ten, który odnosi zwycięstwo dla swego narodu. Dlatego późniejszy, już kamienny kościół do dziś jest poświęcony św. Mikołajowi, który na morzu ratuje rybaków, powstrzymuje wykonanie wyroków, leczy chorych i cierpiących.
Święty Mikołaj zmarł 6 grudnia około 345-350 r. w Mirze Licyjskiej, ciało jego z wielkim szacunkiem zostało złożone w kościele w Mirze i już w roku 1098 grobowiec świętego Mikołaja i cudowny obraz poświęcił papież Urban II.
Obecną bazylikę świętego Mikołaja w Bari konsekrowano w dniu 29 września 1098 roku. Kustoszami relikwii św. Mikołaja są ojcowie Dominikanie. Z relikwii świętego sączy się chemicznie bakteriologicznie czysty płyn – pachnący, uzdrawiający olej, zwany „manną z nieba”, przy tym dokonują się cuda uzdrowienia z chorób.
Co roku w dniu 9 maja w obecności wiernych i biskupów relikwiarz jest otwierany i przez specjalne okienko bierze się stąd olej. Zgodnie z wnioskami ekspertyzy naukowej, dokonanej w 1957 roku, św. Mikołaj miał tylko 167 cm wzrostu, mocną sylwetkę i zmarł w wieku około 80 lat.
Obecnie św. Mikołaj-cudotwórca jest patronem miasta Bari, znanego na całym świecie jako ośrodku uszanowania świętego. Spotykają się tutaj chrześcijański zachód i wschód. Właśnie w katedrze w Bari przy relikwiach świętego Mikołaja w roku 1098 odbył się synod, który miał na celu zjednoczenie kościoła katolickiego i prawosławnego.
Dwa razy do roku we włoskim Bari organizowane są uroczystości na cześć świętego Mikołaja: 9 maja – święto przeniesienia relikwii świętego Mikołaja do Bari z Miry Licyjskiej oraz 6 grudnia – w dniu śmierci świętego. Największy, najlepszy statek, któremu towarzyszą łodzie i jachty z Włoch, Grecji, Albanii, Serbii, Chorwacji wiezie dwumetrową pozłoconą figurę świętego Mikołaja. Dalej wieziona jest przez całe miasto w specjalnym powozie. W naszym podolskim Barze w tych dniach odbywają się uroczyste nabożeństwa, w czasie których wierzący różnych konfesji oddają hołd wielkiemu świętemu Mikołajowi-cudotwórcy.
Sergiusz Nawrocki, m. Bar, 10.06.15 r.
