Od niedzieli 23 września trwa akcja zbierania podpisów na rzecz upamiętnienia starego rzymsko-katolickiego cmentarza w Winnicy. Ponad 400-letnia polska nekropolia w tym mieście rękami bolszewickich barbarzyńców została zdewastowana i przekształcona w Park Kultury i Rozrywki im. Gorkiego.
Miejsce, w którym jeszcze na początku lat 30. XX wieku według chrześcijańskich obyczajów odprawiano w ostatnią drogę mieszkańców Winnicy – parafian miejscowych parafii rzymsko-katolickich, dziś pełni rolę parku, gdzie, niczego nie podejrzewająca młodzież, tańczy na kościach swoich dziadków i pradziadków.
Podczas prac porządkowych czy remontowych na terytorium parku im. Gorkiego robotnicy raz po raz natykają się na resztki trumien i zwłoki z okresu XVII – początku XX wieku. Jak opowiada Pani Alicja Lipska, kustosz obwodowego Muzeum Krajoznawczego, w trakcie budowy restauracji na terenie polskiego cmentarza kilka lat temu odnaleziono nawet szczątki polskiego oficera – w mundurze z odznaczeniami!
Grupa inicjatywnych mieszkańców Winnicy – Polaków i katolików zdecydowała się by wreszcie przerwać tą Zmowę Milczenia, która trwa od ponad 80 lat i upamiętnić stary katolicki cmentarz pamiątkową tablicą albo niewielkim pomnikiem w postaci nagrobka z napisem stosownej treści.
W tym celu we wszystkich parafiach miasta oraz okolicy rozpoczął się zbiór podpisów na poparcie tego pomysłu. Po zebraniu planowanej ilości (około 1 500) inicjatorzy idei zwrócą się do Rady Miasta Winnicy oraz miejscowego burmistrza Włodzimierza Grojsmana, z prośbą wyznaczenia miejsca, gdzie ta tablica albo pomnik ma się znaleźć. Sugerowane miejsca to – jedyna ocalała kapliczka na terytorium cmentarza w pobliżu Arki (główne wejście do Parku) albo aleja pomiędzy pomnikiem Gorkiego a fontanną.
Park Kultury im. Gorkiego w Winnicy to nie tylko huśtawki, restauracje, Letni Teatr czy plac zabaw. Dla miejscowych katolików to także miejsce święte – zabytkowa polska nekropolia.
Warto także wspomnieć, że na terytorium tego parku rozrywki w latach 1937-38 kaci NKWD zamordowali ponad 10 000 Ukraińców, Polaków oraz przedstawicieli innych narodowości. Na podwórku dzisiejszego SBU (byłego NKWD) „politycznych” więźniów rozstrzeliwano a potem według „sowieckich tradycji” zakopywano w masowych mogiłach na terenie parku. Niemcy w 1943 roku część tych mogił rozkopali. Specjalna międzynarodowa komisja jednoznacznie wskazała na to, że ofiary mordowano strzałem w tył głowy, a ręce zawiązywano specjalnym węzłem – co jednoznacznie wskazywało na oprawców z NKWD. Według ukraińskich źródeł, ilość Polaków, zamordowanych przez NKWD i rozpoznanych przez bliskich w kwietniu 1943, stanowiła ponad 600 osób. Możliwe, że po dalszych badaniach, w tym i dokumentów, znajdujących się w Bundesarchiwum, ta liczba jeszcze znacznie wzrośnie.
W niedzielę 22 września – pierwszym dniu zbierania podpisów w kościołach Winnicy, dzięki wsparciu gwardiana kościoła MB Anielskiej na Sobornej i brata Pawła OFM Cap oraz proboszcza wiszeńskiej parafii ojca Sergiusza już ich zgromadzono ponad 500. Podobne akcje w następną niedzielę odbędą się w kościele na Piętniczanach oraz na Tiażyłowie, gdzie odpowiedni apel do parafian skieruje ksiądz proboszcz Kazimierz Dudek.
– Wierzymy że nam się uda i walczymy do końca! – z takim hasłem organizatorzy akcji upamiętnienia rzymsko-katolickiego cmentarza w Winnicy zabrali się do odrodzenia Pamięci – ten szlachetny cel jest warty wysiłku i poświęcenia własnego czasu i na pewno uwieńczy się sukcesem.
P.S. Po rozmowach z Konsulem Generalnym RP w Winnicy, ostatni zadeklarował, że Polska poprze finansowo ideę upamiętnienia rzymsko-katolickiego cmentarza na terytorium dzisiejszego Parku Rozrywki i ufunduje tablicę albo pomnik. Jest wielka nadzieja, że miejscowe władze w maksymalnie krótkim terminie miejsce pod taki Znak Pamięci wyznaczą i już na Wszystkich Świętych 1 listopada wierni w miejscu zniszczonego cmentarza rzymsko-katolickiego będą mogli się pomodlić za dusze Świętej Pamięci zmarłych…
Jerzy Wójcicki
Apel brata Pawła OFM Cap do parafian o poparcie inicjatywy upamiętnienia polskiego cmentarza w Winnicy (nagranie MP3)
Pierwowzór listu do władz miejskich z prośbą o udostępnieniu miejsca na terytorium Parku Kultury im. Gorkiego dla upamiętnienia rzymsko-katolickiego cmentarza w Winnicy (ostateczna wersja będzie wspólnym apelem kilku polskich organizacji społecznych miasta)
Aktualna mapa Winnicy z zaznaczeniem granic cmentarza na terytorium parku rozrywki
Ostatni ocalały znak po zdewastowanym przez bolszewików polskim cmentarzu – kapliczka, w której dziś mieści się węzeł radiowy
Wzór ankiety dla zbierania podpisów (skany ankiet można wysłać na spolskie@gmail.com) albo przekazać do winnickiej redakcji „Słowa Polskiego” – ściągnij plik w Wordzie
