Porogi na Dniepre. Pocztówka z 1887 r.
Na południowym wschodzie Wyżyny Podolsko-Ukraińskiej, na obszarze ujść rzecznych Dniestru Bohu i Dniepru do morza Czarnego, leży Nizina Czarnomorska.
Nizina ta stosunkowo niedawno wynurzona z dna morza, posiada grunt piaszczysty i gliniasty. W północnej tylko części spotykamy nieznaczne wyspy czarnoziemu.
Rzeki, płynące po tej krainie, wpadają po części do nadbrzeżnych jezior otwartych (limany), po części do jezior zamkniętych; pierwsze z nich posiadają wodę słodką, drugie zaś wodę słoną i osadzają sól, która stanowi tu przedmiot handlu.
W lecie drobniejsze rzeki, z powodu suszy, zamieniają się w szereg kałuż lub też wysychają zupełnie; większe, mając spadek nieznaczny, płyną leniwie, dzielą się na ramiona i tworzą liczne wyspy. Słynne są zwłaszcza rozgałęzienia ramion rzecznych oraz wyspy Dniepru poniżej porohów, zwane Zaporożem, niegdyś naturalna twierdza Kozaków.
Kraina ta nie posiada prawie zupełnie lasów, przedstawia monotonne, bujną trawą pokryte stepy, wśród których jedyne urozmaicenie stanowią stogi siana „co sterczą jakby skały tego zielonego morza“. Miejscami step jest pokryty zaroślami kolczastymi oraz bodjakami i burzanami z mnóstwem ptactwa stepowego, jak dropie, oraz często pojawiającą się tu szarańczą.
Rzeki, przerzynające tę nizinę, tworzą pasy poprzeczne, zupełnie różne od ogółu stepów; w wyższych częściach rzek są to jary o skalistych, lasem pokrytych, malowniczych zboczach, w niższych częściach, w pobliżu ujścia, są to smugi błotniste i lesiste, głównie porosłe łozą oraz trzciną, i tworzą krainę podobną do dżungli z mnóstwem wodnego ptactwa i klimatem fabrycznym.
Głównym zajęciem mieszkańców jest hodowla bydła i owiec; na ziemiach żyźniejszych ludność zajmuje się rolnictwem; prócz tego uprawiają np. nad Dniestrem winorośl, wytrzymująca ostre zimy, ale potrzebująca wysokiego ciepła letniego, oraz arbuzy, które w braku wody do picia stanowią „źródła roślinne”. Nad rzekami i morzem kwitnie rybołówstwo i wydobywanie soli.
Nizina Czarnomorska, leżąca na przejściu między Bramą Naddunajską a Bramą Kaspijską była widownią licznych bitew, stąd też jest ona zasiana mogiłami (kurhanami) poległych wojowników.
Dzięki swemu położeniu nizina posiada mieszaną ludność: z zachodu i południa przybyli tu Rumuni, Włosi, Bułgarzy, Serbowie i Grecy. Ci ostatni od najdawniejszych czasów zakładali kolonie na wybrzeżu morza Czarnego.
Główne miasta tej krainy leżą nad rzekami, w pobliżu ich ujścia do morza lub nad samym morzem.
Najważniejszym miastem niziny jest Odessa, leżąca nad morzem. Dzięki położeniu swemu w pobliżu ujścia trzech wielkich rzek czarnomorskich: Dniepru, Dniestru i Dunaju, Odessa stała się w krótkim czasie, bo około jednego stulecia, najważniejszym portem czarnomorskim dla handlu pszenicą i wełną. Zbudowana z wapienia i na wapieniu cierpi na brak wody, którą trzeba sprowadzać wodociągami aż z Dniestru.
Na południowy zachód Odessy, nad limanem Dniestru, leży Akierman, prowadzący handel drzewem karpackim, które spławiają tu Dniestrem.
Na północny wschód Odessy, nad szerokim ujściem Bohu, leży Nikołajów, rosyjski port wojenny ze szkołą marynarki, oraz Chersoń nad ujściem Dniepru. Chersoń prowadzi handel drzewem z Polesia lecz z powodu płytkości Dnieprowego ujścia utracił wiele na znaczeniu na korzyść Odessy.
Słowo Polskie na podstawie tekstu Anny Nałkowskiej (1908 r., Geografia ziem dawnej Polski), 11.05.18 r.
