„Młodzieży Polska! Patrz na ten krzyż!
Legiony Polskie dźwignęły go wzwyż,
Przechodząc góry, lasy i wały
Do Ciebie, Polsko, i dla Twej chwały!”
W dniach 16-19 października odbył się wyjazd edukacyjny pt. „Szlakiem karpackich walk II Brygady Legionów”, w którym wzięło udział 14 wolontariuszy Polskiego Stowarzyszenia im. J. Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim.
Wyjazd był objęty wsparciem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą za pośrednictwem Fundacji Pomoc Polakom ma Wschodzie.
Celem wyjazdu było upamiętnienie wydarzeń i bohaterów, którzy przyczynili się do odzyskania przez Polskę niepodległości.
Podróż rozpoczęliśmy od Korca, gdzie zwiedziliśmy Kościół p.w. Świetego Antoniego oraz dawny polski cmentarz, na którym zachowały się groby Legionistów polskich. Niesamowitą wycieczkę poprowadził Probosz parafii Tomasz Czopor. Po wspólnej modlitwie i zapaleniu zniczy wyruszyliśmy do Stanisławowa. Po zwiedzaniu miasta udaliśmy się do Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego, gdzie ciepło przywitała nas dyrektor Pani Maria Osidacz, a wolontariuszka i nasz wspaniały przewodnik po mieście Pani Władysława opowiedziała o działalności i ciekawych projektach, które się u nich odbywają.
Kolejny dzień rozpoczął się od zwiedzania Nadwórnej, niewielkiego miasteczka na Pokuciu, które odegrało ważną rolę podczas krwawej bitwy pod Mołotkowym. Tam na miejscowym cmentarzu złożyliśmy hołd przy pomniku poświęconym II Brygadzie. Między innymi zwiedziliśmy kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, kościół św. Trójcy oraz ruiny nadwórniańskiego zamku. Niestety nie udało się nam dotrzeć do Przełęczy Legionów, ponieważ po wcześniejszej strasznej powodzi droga na odległości 12 kilometrów została rozmyta.
Kolejny dzień rozpoczęliśmy od wizyty w Kołomyi, a mianowicie od wspólnej Mszy Świętej w języku polskim w Kościele parafii p.w. Świetego Ignacego Loyoli. Po mszy zwiedziliśmy miasto, w którym w lutym i marcu 1915 roku Legioniści walczyli i stacjonowali. Zwiedziliśmy kwatery legionistów na cmentarzu polskim, który jest w bardzo zaniedbanym stanie, i który, mimo iż była niedziela, trochę musieliśmy posprzątać od puszek po piwie i śmieci na polskich grobach. Zwiedziliśmy pomnik Siczowych Strzelców, który niegdyś był pomnikiem II Brygady Legionów Polskich. Oddaliśmy też hołd Polakom zmarłym w ukraińskim obozie jenieckim w Kosaczewie.
Kolejny etap naszego wyjazdu oraz ostatni dzień wycieczki edukacyjnej był przejazd na Wołyń, dokąd II Brygada została przerzucona koleją jesienią 1915 roku. Niestety w drodze zepsuł się nam samochód, więc przyjechaliśmy dopiero o zmierzchu. Mimo wszystko udało nam się zwiedzić cmentarz legionowy w Wołczecku i Kostiuchnówce, mogiłę zbiorową oraz Centrum Dialogu w Kostiuchnówce, gdzie ciepło przyjęli nas dyrektor Pan Jarosław Górecki, i Pan Aleksander Radica.
To właśnie w Kostiuchnówce jesienią 1915 oraz w lipcu 1916 roku trwały krwawe boje, które przyniosły ogromne straty wśród Legionistów.
W każdym z tych miejsc pamięci złożyliśmy hołd poległym i pomordowanym.
Wiktoria Szewczenko, Polskie Stowarzyszenie im. J. Lublińskiego w Nowogrodzie Wołyńskim, 24 października 2020 r.
