17 lat z rzędu Ukraina gości Międzynarodowy Festiwal Teatru Jednego Aktora „Odgłos”. Zagraniczni artyści prezentowali swoją twórczość monoteatralną 12 czerwca w dawnym Płoskirowie (Chmielnicki), zaś główna jego część – z udziałem gości z całej Ukrainy odbyła się w Kijowie.
Imprezę zorganizowano w unikatowym miejskim teatrze jednego aktora „Kut”. O powojennej Bośni w ramach „Odgłosu” opowiedziała polska aktorka Caryl Swift. W sztuce „Matka Mejra i jej dzieci” wcieliła się w postać tytułowej Mejry. Tekst monodramu powstał na podstawie relacji polskich dziennikarzy, dotyczących morderstw w imię „czystek etnicznych” podczas wojny na Bałkanach, w latach 90.
Inspiracją Caryl dla zagrania w spektaklu była postać Ewy Klonowskiej, urodzonej we Wrocławiu, jednej z najwybitniejszych przedstawicielek medycyny sądowej na świecie i członkini Amerykańskiej Akademii Nauk Sądowych, która dostarczyła też część wykorzystanego w monodramie materiału. Klonowska od ponad 15 lat wydobywa ludzkie szczątki z niezliczonych grobów rozsianych po całej Bośni. Metodycznie pracując po kilkanaście godzin dziennie, oddziela drobne kostki dzieci od kości nastolatków i dorosłych dopasowując każdą z nich do pozostałych. Z wydobytych bezładnych stosów szczątków odtwarza zwłoki ludzi, które zwraca rodzinom. Jest ona kluczem do połączenia zmarłych z żywymi. Tytułowa Matka Mejra, muzułmanka z Bośni, która w roku 1992 straciła podczas tej wojny syna i córkę, towarzyszy doktor Ewie z codzienną pomocą, nacechowaną jednak permanentnym oczekiwaniem na odnalezienie szkieletów swoich najbliższych.
Aktorka ze Słupska odtworzyła rolę Mejry w języku polskim, inne monodramy brzmiały po rosyjsku. Nie zważając na barierę językową, publiczność powitała sztukę, zagraną przez Polkę, gromkimi brawami.
Festiwal „Odgłos” jest jedynym na Ukrainie członkiem Międzynarodowego Forum Teatru Jednego Aktora przy UNESCO, łączącym tylko dziesięć festiwali z całego świata. Rok 2015 był szczególnym, ze względu na trwającą na Ukrainie wojnę z Rosją.
Tekst oraz zdjęcia: Franciszek Miciński, 16.06.15 r., KZ
