W dniach 16-17 grudnia na Podolu z wykładami gościł znany polski historyk płk. dr. Tadeusz Krząstek, badacz stosunków polsko-ukraińskich w okresie sojuszu Piłsudski-Petlura.
W Winnicy na sali lekcyjnej Winnickiej Akademii Nieprzerywalnej Oświaty Krząstek zaprezentował nową książkę „Bitwa o Ukrainę 1920”, która została przygotowana pod jego redakcją przez zespół historyków w Polsce. W książce na ponad 1400 stronach mieszczą się rozkazy operacyjne polskiego i ukraińskiego dowództwa. Dzięki autentycznym dokumentom można prześledzić, jak rozwijała się wspólna antybolszewicka ofensywa zaczynając od grudnia 1919 r. Na stronach „Bitwy o Ukrainę” wspominane są Kamieniec Podolski, Winnica, Żytomierz, Płoskirów, Lwów, Nowa Uszyca, Bar i inne bliskie sercu mieszkańców Podola i Wołynia miejscowości.
Na wykład dr. Krząstka w Winnicy przybyli studenci i wykładowcy miejscowych uczelni, prezesi organizacji polskich oraz Alicja Zyguła – przedstawiciel KG RP w Winnicy.
Gość z Warszawy opowiadał o genezie sojuszu militarnego między Polską a Ukrainą, który doszedł do skutku w 1920 r., losach Naczelnego Atamana po przekroczeniu Zbrucza i internowaniu ukraińskich oddziałów w Polsce, pomocy, którą okazał Petlurze Henryk Józewski a także o aktywności Symona Petlury na emigracji. Po wyjeździe z Polski Petlura aktywnie publikował własne teksty w tygodniku „Tryzub”, wspierając duchowo Ukraińców na emigracji i na terenach okupowanej ojczyzny. Pułkownik Krząstek zdementował pogłoski o mordach na ludności żydowskiej czynionych jakoby przez żołnierzy URL, szerzone przez bolszewicką propagandę. Te stereotypy aktywnie wykorzystywała sowiecka propaganda, wybielając agenta OGPU Samuela Szwarcbarda, który 25 maja 1926 roku zastrzelił ukraińskiego przywódcę na ulicach Paryża.
Po godzinnej lekcji Tadeusz Krząstek zaprezentował film „Trudne braterstwo” o stosunkach polsko-ukraińskich w latach 1919-1921. – Ten film zrobiliśmy 17 lat temu ale on nie stracił aktualności do dziś. Czy mógł ktoś przewidzieć atak wschodniego sąsiada na Ukrainę w 2014 roku? Te kwestie, które poruszaliśmy w naszym filmie, dzisiaj są szczególnie ważne i warte zastanowienia się nad losami Europy – mówił historyk.
Słowo Polskie, 18.12.16 r.
Okładka książki „Bitwa o Ukrainę 1920”
Przykładowe dokumenty operacyjne, umieszczone w książce
