Góra zamkowa w Bracławiu nad Bohem
Na Sejmie Lubelskim 1569 roku stanęła linia zupełna Korony z Litwą; województwa Bracławskie i Wołyńskie przyłączono do Korony i z juryzdykcyi Litewskiej wyzuto.
Jednak w tranzakryach ziemskich i grodowych miał pozostać język Ruski, linią podpisali z Bracławskiego, książę Roman Sangtiszko wojewoda, i książę Jędrzej Kapusta Kasztelan.
Ciągle napady nieprzyjacielskie tak zniszczyły miasto Bracław, iż konstytucyą 1580 roku juryzdykcye sądowe przeniesione zostały do Winnicy. Odtąd jedne po drugich klęski na Bracław spadały. Za Władysława IV uciskał miasto, pan starosta, Marcin Kalinowski, kasztęlan czerniechowski. Za Jana Kazimierza trapiły je wojny liczne. Doroszenko zbuntował Bracław przeciw Rzeczypospolitej, a gdyż Sobieski go odebrał, status przeniesiono za karę do Winnicy.
W następnym roku Bracław wzięty przez Turków, a po latach czterech dopiero Polsce przywrócony.
W 1792 r. Stanisław August,chcąc Bracław do lepszego stanu przyprowadzić, wydał dyploma, żeby dawny wygląd jego herbu odmienił. Odtąd zamek na górze skalistej pomiędzy rowami, o trzech wieżach (z których jedna, środkowa zrujnowana) miał św. Piotra w herbie Braclawskim zastąpić. Prawdziwy obraz nieszczęsnych miasta tego dziejów!
Słowo Polskie za: Podole, Wołyń, Ukraina: obrazy miejsc i czasów, Том 1, Alexander Przeździecki, 1841, 13 stycznia 2021 r.
