W 80. rocznicę ludobójstwa w Żytomierzu przedstawiciele władz, wspólnot religijnych i mniejszości narodowych, naukowcy i rodziny pomordowanych uczcili pamięć ofiar Wielkiego Terroru w latach 1937-1938.
11 sierpnia 1937 r. szef NKWD Nikołaj Jeżow wydał tragiczny w skutkach rozkaz operacyjny nr 00485, który zapoczątkował masową eksterminację Polaków mieszkających w Związku Radzieckim. „Operacja Polska” jest jednym z najbardziej zapomnianych ludobójstw dokonanych na narodzie polskim. W skutek bolszewickiego terroru śmierć poniosło ponad 130 tys. osób polskiej narodowości w ZSRS. Na Żytomierszczyznie, gdzie wówczas mieszkało najwięcej Polaków w skali całej Ukrainy, represjonowano 41847 osób.
O tragedii własnej rodziny w latach 30., która doświadczyła represji ze strony władz bolszewickich opowiedział Wiktor Burkiwski. Wiktoria Laskowska-Szczur, prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, podkreśliła, że Polacy byli w Związku Radzieckim najbardziej prześladowaną i wyniszczaną narodowością. Nie było dnia w Żytomierzu żeby ktoś nie opłakiwał swoich bliskich. „Moi dziadkowie zostały aresztowani i bestialsko zamordowani. A reszta rodziny została >>wrogami ludu<<. Nie zważając na to, babcia nigdy nie wyrzekła się dziadka i była zesłana z mamą i ciocią do Kazachstanu. Rodziny czekały na powrót swoich bliskich, nie wiedzieli o tym że dawno zostały zamordowani. Tak bolszewicy trzymali w pokorze cały naród”, – mówiła.
Ludmiła Snidewicz prezes organizacji zrzeszającej wołyńskich Czechów poinformowała o rozstrzelaniu 176 Czechów podczas obchodów Dnia Niepodległości Republiki Czeskiej pod koniec lat 30. XX w.
W rocznicę Wielkiego Terroru w Żytomierzu odbyła się Msza Święta w intencji ofiar Wielkiego Terroru. Liturgię Świętą celebrował proboszcz katedry żytomierskiej Św. Zofii ks. kanonik Wiktor Makowski.
W miejscu, gdzie odbyła się uroczystość, spoczywają prochy 19190 osób zamordowanych przez NKWD w latach 1937-38: Ukraińców – 8 622; Polaków – 6 802, Niemców – 2 577; Żydów – 469; Rosjan – 319; Czechów – 176; Białorusinów – 101; Łotyszów i Romów – po 36; Litwinów – 11; Mołdawian i Węgrów – po 8; Estończyków – 5; Chorwatów – 4; Tatarów i Austriaków– po 2; oraz innych mniejszości narodowych.
Wiktoria Laskowska-Szczur, 15.08.17 r.
