W 2019 r. w miejscowości Machnówka obwodu winnickiego odbędzie się coroczny międzynarodowy festiwal poświęcony popularyzacji twórczości ukraińsko-polskiego poety XIX wieku, autora popularnej piosenki „Hej, Sokoły!” Tomasza Padury.
Na ojczyźnie poety zostanie także otwarte kulturalno-turystyczne Centrum im.Tomasza Padury.
Mogiłę ukraińsko-polskiego poety w 2016 roku odnalazł na starym polskim cmentarzu w Machówce historyk i badacz Mikołaj Kupczyk z Koziatynia. W ciągu ostatnich lat grób uporządkowano i ułatwiono dostęp do niego od strony głównego wejścia na nekropolię. Już dzisiaj to miejsce stało się lokalną atrakcją turystyczną, odwiedzaną przez miłośników poety. Społeczność wsi oraz winnickie organizacje społeczne planują `zainstalować w tym miejscu pomnik, wzorowany na memorialne powstałym po śmierci poety dzięki staraniom Polaka Mariana Wasiutyńskiego.
Тomasz Padura urodził się w Ilińcach, naukę zdobywał w gimnazjum w Winnicy. Mieszkał na Wołyniu i w Koziatynie, część życia spędził w Machnówce, gdzie był właścicielem kilka posiadłości upadłego rodu szlacheckiego herbu Sas. Po walce w powstaniu listopadowym Padura zainteresował się kulturą ukraińskiego narodu, tworząc łacinką szereg piosenek i rysów historycznych, poświęconych Ukrainie i kozakom.
Największą popularność zyskała piosenka Padury „Hej, sokoły!”, którą przetłumaczono na ponad 20 języków. Ta piosenka została motywem przewodnim w znanym polskim filmie historycznym „Ogniem i Mieczem”.
Dziś „Hej, sokoły!” w różnych opracowaniach można usłyszeć z ust amatorskich zespołów i gwiazd rocka z różnych krajów. Ale, według danych historycznych, ta piosenka urodziła się dokładnie w miejscowości Machnówka niedaleko Koziatyna.
Imię Tomasza Padury mogłoby ulec zapomnieniu, ale aktywni społecznicy, przedstawiciele lokalnych firm, deputowani władz różnych poziomów i przewodniczący rady wiejskiej w Machnówce zainicjowały proces odrodzenia imienia i twórczości ukraińsko-polskiego poety. Inicjatywę również poparła Winnicka Administracja Obwodowa.
Ogólną ideę stworzenia kulturowo-turystycznego Centrum im.Tomasza Padury oraz przeprowadzenia pierwszego corocznego międzynarodowego festiwalu „Hej, sokoły!” przygotował zespół winnickiego Centrum medialnego „Własno”. Organizacja wygrała grant na na realizację projektu dzięki udziałowi w programie Ukraińskiego Funduszu Kulturalnego. W przygotowaniu materiałów informacyjnych o Тomastu Padurze brali udział przedstawiciele polskich organizacji miasta Winnicy, w szczególności Lidia Baranowska z „Chrześcijańsko-Demokratycznego Związku Polaków m. Winnicy”.
– W ciągu następnych sześciu miesięcy położone zostaną fundamenty dla nowego kulturalno-turystycznego miejsca w Winniczyźnie, które będzie przyciągać turystów i miłośników twórczości Тomasza Padury nie tylko z Ukrainy i Polski, ale także z innych krajów Europy. Wraz ze społecznością Маchnówki, władzami rejonu koziatyńskiego, lokalnymi pracownikami kultury dołożymy starań, aby na scenie festiwalu zabrzmiały zapomniane utwory poety z Podola w wykonaniu znanych zespołów, – opowiada kierownik projektu Olga Malinowska.
W czasie realizacji projektu badacze będą zbierać informacje o życiu i twórczości poety, które później zostaną opublikowane w postaci książki. Na podstawie badań również zostanie nakręcony krótki film o Padurze. Otwarcie centrum kulturalno-turystycznego zaplanowane jest na wrzesień 2019 roku, w dzień rozpoczęcia pierwszego międzynarodowego festiwalu „Hej, sokoły!”.
Maria Malinowska, tłumaczenie tekstu Lidia Baranowska, 31 maja 2019 r.
