„Wizytówką” byłego miasteczka, a dzisiaj – wsi Dzygówka w rejonie jampolskim na Winniczyźnie niegdyś była przepiękna figura Matki Bożej na kolumnie o wysokości ponad 15 metrów.
Historia wspomina, że ta figura została postawiona przez zarządcę dzygówskiego majątku w darze Jaroszyńskim.
W 1919 roku wskutek działań bolszewików figura została zniszczona. Na szczęście ocalał gmach kościoła z 1804 roku, który dzisiaj funkcjonuje i przyjmuje wiernych.
Pod koniec lipca 2020 roku przy wsparciu byłego wice-premiera ukraińskiego rządu Wołodymyra Kistiona, który pochodzi z tych stron, plany do przywrócenia Dzygówce byłej figury Matki Bożej stają się rzeczywistością. Przy użyciu dźwiga zainstalowano betonową podstawę, na której niedługo ma ponownie pojawić się figura Matki Bożej.
Jak wyglądał niegdyś kościół i pałac Jaroszyńskich w Dzygówce możemy zobaczyć na szkicach Napoleona Ordy z początku lat 90-ch XIX wieku. Podpis pod szkicem mieścił następujący tekst: Kościół parafialny p.w. Zesłania Ducha Świętego i pałac Jaroszyńskich. Kościół jednonawowy z sygnaturką, z fasadą z balkonem wspartym na kolumnach, zwieńczoną ozdobnym szczytem; w wejściu na cmentarz kościelny dwie czworoboczne dzwonnice; na pierwszym planie kolumna z figurką Matki Boskiej; z lewej strony dwukondygnacjowy pałac z balkonem wspartym na kolumnach i oficyny. Dat.: Dzygówka 11 Sierpnia. Napis: Stanisław Jaroszyński – Stanisław Jaroszyński; napis na podkładzie: Podole Dzygówka, dwór i Kośc. paraf.
O Dzygówce są wzmianki także w Słowniku geograficznym Królestwa polskiego i innych krajów słowiańskich:
Dzygówka, miasteczko, powiat jampolski, nad rzeka Szumiłówką (Korytną), mieszkańców 3956 (przeważnie Żydów); ziemi włość. 3121 dz., dworskiej 4760 dz. Cerkiew, kościół parafialny, synagoga, szkoła ludowa, gorzelnia, browar, gmina, jarmarków 26, młyn wodny, sklepów 20, rzemieślników 125.
Zabudowania porządne, handel stosunkowo znaczny. W roku 1787 Stanisław August nadał miasta przywileje. Roku 1868 Dzygówka miała 680 dm. Kościół parafialny pod wezwaniem Zesłania św. Ducha, zbudowany z muru przez Wincentego Jaroszyńskiego 1805 r., konsekrowany w 1841 r. przez biskupa Mackiewicza. Parafia ma 2350 dusz. Przed kościołem piękna statua Matki Boskiej na bardzo wysokiej kolumnie z kamienia ciosowego. Cerkiew prawosławna św. Michała.
Słowo Polskie, 4 sierpnia 2020 r.
