Odnaleziony w ubiegłym roku w Strzyżawce obelisk, który w swoim czasie zainstalowano na cześć poległych żołnierzy osmańskich, wkrótce zostanie odnowiony.
O tym informuje strona internetowa Centrum Historii Winnicy. 19 października w Strzyżawce w pobliżu obelisku odbyło się publiczne spotkanie z okazji rozpoczęcia renowacji pomnika.
Oprócz specjalistów z Centrum Historii Winnicy i zainteresowanych mieszkańców, uczestniczył w nim także Henryk Grocholski z Warszawy. Właśnie przy wsparciu w ramach Stypendium Henryka i Maji Grocholskich zostanie dokonana odbudowa obelisku, która rozpocznie się już w tym roku i zakończy się w przyszłym.
Okazało się, że jest to pomnik postawiony w 1881 roku ze środków Tadeusza Grocholskiego, ówczesnego właściciela Strzyżawki. Znak pamiątkowy jest poświęcony 49 żołnierzom Imperium Osmańskiego, którzy zmarli w niewoli od ran otrzymanych w latach wojny rosyjsko-tureckiej 1877-1878 roku. Zostali pochowani w Strzyżawce w miejscu, gdzie obecnie stoi obelisk (wcześniej znajdował się tam cmentarz).
Jak czytamy na tablicy informacyjnej, w 1877 roku rząd rosyjski wydzierżawił strzyżawski pałac Tadeusza Grocholskiego, aby urządzić w nim szpital dla jeńców wojennych. Wielu z nich zmarło z powodu odniesionych ran, a na okolicznych cmentarzach odmawiano w pochowaniu muzułmanów. Dlatego Tadeusz Grocholski wydzielił duży kawał swojej ziemi pod cmentarz dla zmarłych jeńców. Hrabia zadbał o to, aby z czasem to miejsce pamięci nie zostało zapomniane: kazał posadzić wokół grobów sosny i świerki i zamówił w Konstantynopolu pomnik z wyrytymi na nim napisami w języku staroosmańskim.
Tłumaczenie napisów z pomnika:
Każda dusza zaznaje śmierci (Koran 3:185) Wszyscy żywi ludzie poznają śmierć.
W 1294 roku Hidżry gdy między państwem osmańskim i Rosją nastąpiła wojna 49 żołnierzy armii osmańskiej, którzy zostałi ranni za swoją Ojczyznę i wzięci do niewoli, przebywali w Strzyżawce w domu hrabiego Tadeusza Grocholskiego.
Gdy zmarli od swoich ran i krzywd, hrabia Grocholski pochował ich w 1298 roku zgodnie z kalendarzem islamskim. W chrześcijańskim roku 1881 wzniósł ten pomnik ich pamięci. Niech ich Bóg błogosławi…
Za szlachetny czyn w 1889 roku sułtan Abdul-Hamid II zaszczycił Tadeusza Grocholskiego orderem Меdżydów I klasy, którym zwykle odznaczali zagranicznych dyplomatów i przywódców państw.
Wyjątkowość obelisku polega na tym, że jest to jedyny na Ukrainie nagrobek osmański, który zachował się do naszych dni.
Słowo Polskie za: vezha.ua, 29 października 2019 r.
