W sobotnim sprzątaniu 27 kwietnia 2013 roku jednej z najstarszych polskich nekropolii na Ukrainie – żytomierskiego polskiego cmentarza, wzięło udział kilkudziesięciu starszoklasistów szkoły nr 36 a także członkowie polskich organizacji miasta obwodowego. Organizatorem przedsięwzięcia wystąpił Żytomierski Obwodowy ZPU.
Sprzątanie nekropolii, prawie tak samo znanej, jak Cmentarz Łyczakowski, dzięki ilości wybitnych osób, które są na niej pochowane, to akcja coroczna, planowana dużo wcześniej. Swoje ostatnie miejsce spoczynku znaleźli tutaj pierwszy polski awiator Maciejewicz, światowej sławy pianista Juliusz Zarembski, tata Ignacego Jana Paderewskiego, przedstawiciele rodów Moniuszki, Dombrowskich oraz Czackich.
Byłą świetność i wygląd żytomierskiego cmentarz już nigdy nie odzyska. Epoka komunizmu i bezbożności pozostawiła na nim nieuleczalną ranę, w wyglądzie porozrzucanych części nagrobków i na zawsze utraconych napisów na mogiłach. Ale siłami osób nieobojętnych można przynajmniej zachować dla potomków to, co zostało i pokazać innym mieszkańcom miasta, że Polacy są w Żytomierzu i pamiętają swoją historię i swoich przodków.
Jednym z pierwszych, kto zainicjował sprzątanie polskiej nekropolii w tym mieście był Walentyn Grabowski – poeta, publicysta, tłumacz oraz polski działacz społeczny, pierwszy prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków Ukrainy. Właśnie on na początku lat 90. zaproponował posprzątać polski cmentarz. Od tego czasu przynajmniej dwa razy do roku organizacje społeczne a także młodzież szkolna zabiera się do pracy nad oczyszczeniem mogił od chwastów i gałęzi, przy okazji poznając dzieje swojego kraju. Bowiem cmentarz dla uważnego gościa może stać się wspaniałym podręcznikiem historii, a słowa „Prosi o westchnienie od Boga” które często można spotkać na grobach z XIX wieku, uczą nas wiary i pokory wobec Wszechmogącego nawet w obliczu śmierci.
Stare cmentarze są nieodłącznym elementem układanki, którą jest nasza pamięć. Akcje, podobne żytomierskiej, służą wzorem do naśladowania i pokazują, że można na kilka godzin zapomnieć o Facebooku czy telewizorze i wspólnie z innymi oddać hołd Polakom, pochowanym na polskich nekropoliach Podola i Żytomierszczyzny, sprzątając polskie cmentarze i wykonując na ostatnią prośbę umarłych „westchnienie do Boga”.
Alina Zielińska
Zdjęcia z żytomierskiego cmentarza
{morfeo 306}
