13 listopada 2019 roku minęła 183. rocznica z dnia urodzin Jarosława Dąbrowskiego, polskiego działacza niepodległościowego, generała i dowódcy wojsk Komuny Paryskiej, który urodził się w szlacheckiej rodzinie w Żytomierzu (13.11.1836-23.05.1871).
Obecnie w Żytomierzu mamy kilka miejsc związanych z Jarosławem Dąbrowskim.
16 marca 1971 r. z okazji obchodów 100-lecia Komuny Paryskiej, żytomierskiej szkole ogólnie kształcącej I-III klasy nr 36 nadano imię Jarosława Dąbrowskiego. Od 1988 r. w tej szkole w klasach 5-8 odbywały się zajęcia języka polskiego jako fakultatywa. A od 1 września 1989 r. uroczyście otworzoną pierwszą polską klasę. Języka polskiego w tej szkolę dzieci aktywnie uczą się i do dzisiaj. Warto zaznaczyć, że szkoła im. Jarosława Dąbrowskiego znajduje się przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego. W tym że roku w parku na placu Zgody (skrzyżowane ulic Kijowskiej i Schidnej) otworzono pomnik generałowi Dąbrowskiemu w postaci popiersia. Autorzy – rzeźbiarz O. Skoblikow, architekt M. Iwanczuk.
13 listopada 1987 roku na budynku gdzie urodził się Jarosław Dąbrowski, na ul. Mała Berdyczowska, odsłonięto tablice pamiątkową, upamiętniającą go.
Wielką niespodzianką dla mnie, było zobaczyć w jednej z miejscowych restauracji „Welyki mrijnyky” „osobiste rzeczy” znanych mieszkańców Żytomierza m.in.: sputnik Sergieja Korolowa, drukarska maszynka Włodzimierza Korolenki, pistolet Jarosława Dąbrowskiego i wiele innych rzeczy znanych mieszkańców. Pomysł właściciela tej restauracji jest taki, że chociaż tak naprawdę, to nie są osobiste rzeczy wybitnych mieszkańców naszego miasta, ale jednak możliwość, gościom restauracji, w taki sposób pokazać, kto żył w naszym mieści, czym zajmował się i dla czego jest znany.
Informacja:
Jarosław Dąbrowski w młodym wieku stracił ojca. Po stracie ojca w domu Dąbrowskich nastały trudne warunki życiowe. W 1845 roku został wysłany do Korpusu Kadetów w Brześciu nad Bugiem. W 1853 roku przeniósł się do Korpusu Kadetów w Petersburgu, (w celu uzupełnienia studiów wojskowych), który ukończył w 1855 uzyskując stopień chorążego i został przydzielony do 19 brygady artylerii. Dąbrowski będąc w Warszawie, nawiązał kontakt z Komitetem miejskim. W roku 1862 został powołany do Komitetu Miejskiego jako naczelnik Warszawy. Był faktycznym organizatorem Komitetu Centralnego Narodowego. Planował wystąpienie rewolucyjne w lipcu 1862 r. w ścisłym porozumieniu z konspiracyjnymi organizacjami oficerów rosyjskich w Królestwie Polskim. Plan Dąbrowskiego nie zyskał uznania i nie doszedł do skutku. Dąbrowski został aresztowany, dwa lata więziony był w Warszawskiej Cytadeli, a w roku 1864 roku skazany na 15 lat katorgi. W okresie przewożenia go na Syberię uciekł z więzienia przejściowego w Moskwie. W 1865 r. przybył do Paryża. Włączył się do działalności Zjednoczenia Emigracji Polskiej. W okresie wojny francusko-pruskiej Dąbrowski zaangażował się po stronie rewolucji. Był dowódcą 11 legionu Gwardii Narodowej Komuny Paryskiej. Porada Komuny mianowała go generałem i powierzyła dowództwo Frontu Zachodniego, a w dalszym ciągu naczelne dowództwo (5 maja). Zginął na barykadach przy ulicy Myrhaw. Został pochowany we Francji.
W swoich pracach Dąbrowski pisał, że: „w rewolucji najważniejszą sprawą jest śmiałość i szybkość działania, wskutek czego małe na początku siły wzrastają jak lawina”.
Walentyna Jusupowa, 18 listopada 2019 r.
