W kijowskiej stołecznej księgarni „Je” tradycyjnie odbywają się prezentacje nowych książek, jak było też w przypadku pracy Mariusza Korzeniowskiego „Za Złotą Bramą. Działalność społeczno-polityczna Polaków w Kijowie w latach 1905–1920”.
Autor książki – historyk, profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, który już w przeciągu kilku dziesięcioleci bada tematykę życia polskiej społeczności na Wschodzie, szczególnie na terenach dawnego Imperium Rosyjskiego. A zatem wybór Kijowa, jako miejsca badań był oczywisty. Jak mówi pan Korzeniowski, centralna rola Kijowa dla polskiego ziemiaństwa Wołynia i Podola była podobna do roli Krakowa bądź Lwowa dla ich rodaków z Galicji.
Licznym czytelnikom, którzy się zgromadzili na sali księgarni, autor wytłumaczył wybór lat badania problematyki. Wynika on z tego, że właśnie, w roku 1905 carat w końcu zrezygnował z trwających od czasów Powstania Styczniowego represji wobec Polaków. Zaczęły się ukazywać periodyki, otwierały się szkoły, powstawały różne stowarzyszenia. Proces ten szczególnie przyspieszył się po Rewolucji Lutowej 1917 roku. Jednak, już w roku 1920, wraz z odejściem z Kijowa Wojska Polskiego, zaprzestała istnienia również polska społeczność – jedna z najliczniejszych w ówczesnej stolicy Ukrainy.
Autor szczególnie podkreślał, że myślą przewodnią tego wydania było przedstawienie osiągnięć Polaków dla ich środowiska w tym niespokojnym okresie. Temat tego, co zrobili dla Kijowa wart jest osobnej księgi. Do dziś miasto jest wypełnione śladami ich obecności, co niewątpliwie wymaga nowych badań.
Książka profesora Mariusza Korzeniowskiego wydana została nakładem wydawnictwa „Duch i Litera” przy wsparciu polskiego MSZ, m.in. Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Kijowie. Przekład wykonał kolega autora – lwowski historyk i badacz stosunków polsko-ukraińskich Andrzej Pawłyszyn. Chociaż ze względów oczywistych on nie był obecny na prezentacji, towarzyszyły panu profesorowi dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie Ewa Figel oraz docent katedry historii Narodowej Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, badaczka historii Kijowa okresu pierwszej wojny światowej Helena Betlij. Dyskusja z autorem znacznie się przedłużyła, a więc można założyć, że przynajmniej wśród mieszkańców Kijowa zainteresowanie księgą Mariusza Korzeniowskiego będzie wysokie.
Dmytro Antoniuk, opracowanie Irena Rudnicka, 30.09.15 r.
