Historia jednoczy narody
18 grudnia 2012 roku o 11.00 w sali konferencyjnej Żytomierskiego Państwowego Uniwersytetu im. Iwana Franki odbyła się Regionalna Międzyuczelniana Konferencja Naukowa poświęcona Unii Hadziackiej 1658 roku. W konferencji wzięli udział naukowcy i studenci Żytomierskiego Uniwersytetu im. I.Franki oraz Narodowego uniwersytetu pedagogicznego im. M. Dragomanowa, wśród nich habilitowany doktory nauk: Piotr Sauch, Natalia Sejko, Włodzimierz Borysenko, Iwan Jarmoszyk oraz szereg doktorów nauk, aspirantów i studentów.
Inicjatorem Konferencji naukowej była organizacja społeczna „Zjednoczenie Szlachty Polskiej” wspierana przez Konsulat Generalny RP w Winnicy. Wykłady, wygłoszone przez ukraińskich historyków będą wydrukowane osobnym wydaniem – jako Zbiór materiałów naukowych. Wydarzenie zostało poświęcone historii stosunków polsko-ukraińskich. Przede wszystkim Traktatu, który był zawarty 16 września roku 1658 w Hadziaczu, w jego wyniku Rzeczpospolita Obojga Narodów miała przekształci
się w Unię trzech państw: Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Księstwa Ruskiego (Ukrainy). Niepowodzenie w realizacji tego projektu doprowadziło do tragicznych skutków dla Ukraińców i Polaków.
Konferencja jest częścią szerszego projektu „Historia jednoczy narody”. W jego ramach w Żytomierskim Domu Polskim w czerwcu br. Związek Szlachty Polskiej na Ukrainie zaprezentował wystawę „Równi z równymi” poświęconą Ugodzie hadziackiej – unii zawartej 16 września1658 roku w Hadziaczu między Rzeczypospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim, reprezentowanym przez hetmana kozackiego Iwana Wyhowskiego, która przewidywała przekształcenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w unię trzech państw – równoprawnych podmiotów prawnych: Korony, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Księstwa Ruskiego utworzonego z województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego. Wśród tematów projektu: 150 rocznica Powstania Styczniowego na Rusi (Ukrainie) oraz antybolszewicki sojusz Petlury i Piłsudskiego w roku 1920.
Natalia Kostecka-Iszczuk
Prezes „Zjednoczenia Szlachty Polskiej”:
– Ukraińców i Polaków łączy wspólna historia. Wspólne osiągnięcia i zwycięstwa. Od XIV do XVIII stólecia, od czasów Unii Krewskiej a później Lubelskiej do II rozbioru Rzeczpospolitej w 1795 roku, nasi ludzie żyli w ścisłej interakcji. Razem bronili Europe i wspólnie budowali swoje życie.
Nawet w trudnych czasach, Polacy i Ukraińcy były w stanie negocjować i zwyciężyć. Świadczy o tym Ugoda Hadziacka 1658 roku. Niestety, ten Traktat nie został w pełni wdrożony w życie, ale stał się drogowskazem dla przyszłych pokoleń.
Na Ukrainie od wielu lat historia była narzędziem ideologii. Historia stała się instrumentem wojny informacyjnej. Dlatego koncentruje się głównie na konfliktach. Wspólne osiągnięcia i zwycięstwa są przemilczane. Stąd w masowej świadomości zdominowane fałszywe stereotypy.
Chcemy zmienić ten stan. Chcemy żeby Ukraińcy i Polacy poznali prawdę o historii stosunków polsko-ukraińskich. Dążymy do historycznego pojednania między Polakami i Ukraińcami.
Żyjemy w wyjątkowym europejskim mieście. Tu krzyżują się różne kultury i cywilizacje. Nasz region musi być modelem tolerancji, zgody i zrozumienia międzyetnicznego… Musimy wspólnymi wysiłkami likwidować bariery i barykady, które dzielą Polaków i Ukraińców. Prawda historyczna jest ciekawsza niż propaganda ponurych mitów historycznych.
Iwan Jarmoszyk,
Habilitowany doktor nauk historycznych, profesor, kierownik wydziału specjalnych historycznych dyscyplinach i prawa Żytomierskiego Państwowego Uniwersytetu imienia Iwana Franki:
– W pewnym momencie wsparliśmy inicjatywe Żytomierskiej Młodzieżowej Publacznej Organizacji „Zjednoczenie Szlachty Polskiej”. Oni przygotowali wspaniałe wystawę „Rowni z równymi” o życiu i twórczości naszego rodaka Jerzy Niemirycza, znanego przedstawiciela szlachty urodzonego w Czerniachowie koło Żytomierza. I podczas prezentacji wystawy w czerwcu tego roku, pojawił się pomysł, aby rozszerzyć zakres spraw, o których moglibyśmy podyskutować. Tak pojawiła idea konferencji naukowej poświęconej Unii Hadziackiej 1658 roku.
Piotr Sauch,
Doktor nauk filozoficznych, profesor, rektor Żytomierskiego Państwowego Uniwersytetu imienia Iwana Franki:
– Dzisiejsza konferencja naukowa jest poważnym wydarzeniem. Hadziacki traktat roku 1658. jest niezwykle ważnym dokumentem historycznym, który przewidywał przekształcenie Rzeczypospolitej w konfederacje – Ukrainy, Polski i Litwy.
Oczywiście za każdym razem, kiedy analizujemy wydarzenia historyczne, zawsze mamy możliwość spojrzenia na obecny stan rzeczy. Oznacza to, że powrót do pamięci historycznej umożliwia ruch do przodu w dzisiejszych czasach.
Ważne jest, że inicjatorzy tego porozumienia byli nasi rodacy: Jerzy Niemirycz i hetman Iwan Wyhowski. Tak więc nie ma wątpliwości, że dzisiejsza rozmowa o tym historycznym wydarzeniu jest ciekawa… Co by się stało, gdyby ta ugoda została wykonana? Jak ten Traktat mogłby zmienić sytuację geopolityczną Polski i Ukrainy?..
Można o tym myśleć, marzyć, ale w jednym celu, w celu ruchu do przodu, z warunkami na przyszłość. Ważne jest, że ten traktat jednoczył narody. Ważne jest, że przewidział on nie odrzucenie jednego narodu od drugiego a próby wejść w sojusz aby rozwiązać ważne problemy geopolityczne w całej Europie Wschodniej i Osrodkowej.
Włodzimierz Iszczuk
Zdjęcia z konferencji
{morfeo 246}
