Franciszek Jakowczyk, były żołnierz Armii Krajowej, który po latach sowieckich łagrów przez długi czas mieszkał w Dowbyszu (obw. żytomierski) został pochowany w czwartek na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
Prezydent Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Franciszek Jakowczyk, żołnierz AK, który spędził ponad 20 lat w zesłaniu, zmarł 9 stycznia w wieku 91 lat. Kombatant powrócił do Polski na swoją historyczną ojczyznę w lutym 2018 r.
Prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym podczas czwartkowych uroczystości pogrzebowych podkreślił, że zmarły był „człowiekiem niezwykłym, wzorem patriotyzmu i gotowości do najwyższych poświęceń”. „Jako młody człowiek dokonał wyboru, który zaważył na całym Jego życiu. Tym wyborem była Polska, wolna i niepodległa Rzeczpospolita.
To dla niej zaryzykował swoją przyszłość. Okrutną karą za Jego patriotyczną postawę było najpierw zesłanie do łagru, a potem odmowa możliwości powrotu do Ojczyzny” – napisał prezydent.
Prezydent podkreślił, że droga życiowa Jakowczyka była mocno wpisana w ostatnie stulecie historii Polski. „Naznaczona cierpieniem z powodu dziejowych burz i totalitarnego zniewolenia, ale ostatecznie uwieńczona powrotem do niepodległej i wolnej Polski” – czytamy w liście.
Jakowczyk pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Został pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
Franciszek Jakowczyk urodził się w 1928 r. w Samołowiczach w powiecie Wołkowysk w przedwojennym woj. białostockim, w rodzinie inteligenckiej. Jego ojciec Włodzimierz był wojskowym i w czasach I wojny światowej służył w Legionach Piłsudskiego. Matka Anna pracowała jako nauczycielka historii w szkole wiejskiej. Po 1945 r. teren znalazł się w granicach Białorusi i ZSRR.
Jako 16-latek Jakowczyk zaciągnął się w szeregi AK i otrzymał pseudonim „Karny”. Uczestniczył w wielu akcjach zbrojnych. W 1948 roku po zastrzeleniu szefa partii rejonu Mostowskiego Daniły Tomkowa i jego ochrony z NKWD musiał się ukrywać, ale został aresztowany i skazany na 25 lat łagrów. Udało mu się zbiec, został jednak złapany i usłyszał ponowny wyrok: kara śmierci – potem zamieniona na 25 lat pozbawienia wolności. Wyszedł na wolność dopiero w 1969 roku.
Próbował wyjechać do Polski w ramach repatriacji, ale otrzymał odpowiedź: „Nie podlega repatriacji ze względu na ciężką zbrodnię przeciwko narodowi ZSRR”.
Po wyjściu z łagru – jak wspominał – „pojechał tam, gdzie Polska była niedaleko”. Zamieszkał w Dowbyszu na Żytomierszczyźnie, w miejscu, gdzie na Ukrainie jest jedno z większych skupisk Polaków. Założył tam rodzinę, prowadził gospodarstwo.
Zawsze podkreślał, że nigdy nie zrzekł się polskiego obywatelstwa. W 2005 r. został wyróżniony polskim medalem Pro Memoria za zasługi w okresie II wojny światowej, a w maju 2008 roku otrzymał Kartę Polaka.
We wrześniu 2017 r. zmarła jego żona i został sam. W lutym 2018 r. Franciszek Jakowczyk przyjechał do Wrocławia, do swojej siostry Leokadii, by podjąć w Polsce leczenie.
Walentyna Jusupowa na podstawie informacji PAP, 20 stycznia 2019 r.
