Wielkimi krokami zbliża się… no właśnie, co? Zakorzeniona w pamięci wielu Polaków pierwszolistopadowa uroczystość Wszystkich Świętych. Skąd właściwie wzięło się to święto i dlaczego jego obchody wciąż budzą takie zainteresowanie?
Zaduszki, następujące w ślad za Dniem Wszystkich Świętych są uroczystością typową dla kościoła katolickiego i dla Polski. Jest to wspomnienie wszystkich zmarłych chrześcijan. W tym dniu dajemy przykład wiary w obcowanie świętych, zmartwychwstanie ciał, życie wieczne oraz skuteczność modlitwy wstawienniczej.
Nostalgiczną, jesienną porą nawiedzamy cmentarze, stawiamy znicze i kwiaty na grobach bliskich zmarłych. Ubrani w ciepłe płaszcze przetrząsamy na nowo pamięć w poszukiwaniu najpiękniejszych wspomnień o nich. Bywa, że całe rodziny przybywają na tę okazję z dalekich stron, by połączyć się w tęsknocie za tymi, którzy odeszli, oraz w nadziei na istnienie życia pozaziemskiego.
Jednak to honorowe, podniosłe i jakże ważne dla wierzących święto wywodzi się przecież z obrzędów pogańskich. Szczególną rolę wyobraźni i obrzędowości ludowej pełnią Zaduszki, święto przypadające drugiego listopada – wszyscy dobrze znamy obrzęd dziadów, głównie dzięki twórczości Adama Mickiewicza. W okresie przedchrześcijańskim nie ograniczano się do zniczy, palono całe ogniska, a na cmentarzach wystawiano uczty. W noc między pierwszym a drugim listopada spodziewano się duchów wędrujących po ziemi, w strachu przed nimi nie wychodzono z domu, natomiast wrota kościoła wyjątkowo pozostawiano otwarte.
Akcentem święta było palenie ognisk. Początkowo płonęły one na rozstajach dróg, wskazując kierunek wędrującym duszom, które przy ogniu mogły się ogrzać. Lecz niedługo ogień zaczęto palić na grobach. Obecnie na mogiłach i cmentarzach płoną znicze i świeczki, które są symbolem pamięci o zmarłych. Składamy też ofiary na tzw. wypominki, wypisując imiona zmarłych na kartkach, prosząc, by cały Kościół modlił się za nich.
Dla Polski to święto jest bardzo wyjątkowym, świadczą o tym uroczyście urządzane pogrzeby, często zamawiane Msze św. w intencji zmarłych. Odwiedzanie grobów jest zwyczajem znanym niemal wszystkim ludom i przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Chrześcijanie podjęli tę tradycję i nadali jej wymiar religijny. Dzień Wszystkich Świętych jest wolny od pracy. Tak było także w czasach PRL, ale oficjalnie starano się nadać mu charakter świecki i nazywano go dniem Wszystkich Zmarłych bądź Świętem Zmarłych.
Maria Kucza, 29.10.16 r.
