Wśród wybitnych działaczy, którymi słynie Podole, ważne miejsce zajmuje polski malarz- portretysta, profesor Włoskiej i Rosyjskiej Akademii Sztuk Pięknych Jan Ksawery Kaniewski, znany także jako Sawerio Franczesko.
Jan Kaniewski urodził się w 1805 roku w Krasiłowie (miasteczko w granicach dzisiejszego obwodu chmielnickiego). Do 12 lat uczył się w domu, a w 1817 roku rodzice oddali go do teofipolskiej szkoły zakonu Trynitarzy. Po jej ukończeniu Kaniewski został studentem krzemienieckiego liceum, które w owych czasach było uważane za najlepszą placówkę edukacyjną dla młodzieży w wieku gimnazjalnym na Prawobrzeżnej Ukrainie. Ksawery już wtedy wykazywał się zdolnością do rysowania, którą w ciągu całego okresu nauczania w liceum polepszał.
W 1827 roku, po ukończeniu nauki w Krzemieńcu, Jan Kaniewski kontynuuje swoje nauczanie w Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu, jako uczeń znanego polskiego i rosyjskiego malarza, profesora Aleksandra Orłowskiego. Niestety, w 1832 roku Orłowski zmarł. A już za rok Kaniewski, jako jeden z lepszych uczniów akademii, został wysłany na studia do Drezna, a trochę później, w listopadzie 1833 roku – do Rzymu.
Czas, który Jan Kaniewski spędził we Włoszech, był najbardziej owocny w życiu i twórczości podolskiego malarza. Za namalowany przez niego obraz Papieża Grzegorza XVI, Jan Kaniewski dostał w nagrodę papieski rycerski order Złotej Ostrogi, został członkiem dell’ Accademia dei Virtuosi al Pantheon. W rzymskim dorobku znajdują się również znakomite kopie znanych zachodnioeuropejskich artystów, szereg pejzaży i martwych natur. Po zakończeniu stażu, w 1842 roku, Jan Kaniewski wraca do Rosji, i do 1846 roku mieszka w Petersburgu.
W 1845 roku za obraz Iwana Paskiewicza Kaniewski został uhonorowany tytułem profesora. Jednak materialna nędza zmusiła Jana Kaniewskiego do wyjazdu do Warszawy. Tam, w 1846 roku stanął na czele wydziału rysunku i malarstwa w miejscowej szkole artystycznej, a później, w 1858 roku został dyrektorem tej placówki.
Jan Kaniewski był autorem licznych obrazów członków cesarskiej rodziny Cesarstwa Rosyjskiego i przedstawicieli elit Królestwa Polskiego. Stworzył również szereg obrazów na historyczne i religijne tematy.
W 1860 roku był jednym z organizatorów warszawskiego Stowarzyszenia Wielbicieli Sztuki, i do końca życia kontaktował z jej działaczami.
Jan Kaniewski zmarł w Warszawie, 13 czerwca 1867 roku.
Jeszcze jednym wybitnym malarzem w obwodzie chmielnickim jest Andrzej Kowalczuk, uhonorowanym specjalną nagrodą papieża Jana Pawła II. Urodził się 8 grudnia 1930 roku we wsi Trojanówka rejonu teofipolskiego w rodzinie chłopskiej.
Od 1954 roku Andrzej Kowalczuk pracował jako nauczyciel w siedmioletniej szkole w Wołyce, jednocześnie studiował na kierunku biologicznym na Państwowym Uniwersytecie w Odessie, kończąc w 1960 roku studia z wyróżnieniem.
Z czasem wrócił do zawodu nauczyciela – uczył chemii w szkole ogólnokształcącej № 1 w Teofipolu. W 1999 roku przeszedł na emeryturę.
Jeśli edukacja była dla Andrzeja Kowalczuka powołaniem, to malarstwo – ulubionym hobby. Obrazy o treści religijnej autorstwa Andrzeja Kowalczuka ozdabiają ściany większości cerkwi prawosławnych Teofipola.
Jeden z obrazów Andrzeja Kowalczuka utkany słomką, był ozdobą rezydencji Papieża Jana Pawła ІІ w Watykanie. Za obraz ten Kowalczuk dostał w nagrodę od Papierza – złoty wisiorek.
Halina Kosiuk, 28.05.15 r., KZ
Młoda dziewczyna na obrazie autorstwa Kaniewskiego
Portret Józefa Ignacego Kraszewskiego autorstwa Jana Ksawerego Kaniewskiego
