…Do dnia 70. Rocznicy zwycięstwa nad niemieckim nazizmem i zakończenia II Wojny Światowej w Europie, która trwała w latach 1939 – 1945. Wojsko polskie ze wschodu w operacji berlińskiej (16.04 – 9. 05. 1945 r.) i praskiej (6 – 11. 05. 1945 r.)
Operacja Berlińska była decydującą operacją Armii Radzieckiej, przeprowadzoną w drugiej połowie kwietnia i na początku maja 1945 roku. Zakończyła się zdobyciem Berlina i podpisaniem przez Niemców bezwarunkowej kapitulacji.
Operację Berlińską realizowały wojska 1-go i 2-go Białoruskich i 1-go Ukraińskiego frontów.
W składzie 1-go Frontu Białoruskiego, działającego na głównym kierunku walczyła 1 AWP (dowódca gen. St. Popławski), w składzie 1-go FU – 2 AWP i 1 KPanc (Dowódcy gen. K. Świerczewski i I. Kimbar).
W operacji Berlińskiej obie polskie armie stanowiły 13 procent ogólnowojskowych związków operacyjnych 1-go FB i 1-go FU, zajmując jednocześnie 17 procent powierzchni pasa.
W ostatniej fazie II Wojny Światowej Polacy stanowili po USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii czwartą potęgę militarną w europejskim teatrze Wojny.
Stan zaangażowanych sił zbrojnych na końcowym etapie II Wojny Światowej: USA – 14 904 000, ZSRR – 11 365 000, W. Brytania – 5 456 000, Polska – 600 000.
Straty na 1000 mieszkańców wyniosły: USA – 1,4 osoby, ZSRR – 124 osoby, W. Brytania – 8 osób, Polska – 220 osób
W operacji Berlińskiej od Wojska Polskiego uczestniczyło łącznie:
Dywizji piechoty – 10;
Brygada kawalerii – 1;
Dywizja artylerii – 1;
Dywizje artylerii plot. – 2;
Brygad artylerii – 12;
Brygada możdzierzy – 1;
Pułki możdzierzy – 2;
Korpus pancerny – 1;
Brygady pancerne – 2;
Pułki czołgów ciężk. – 2;
Pułki art. panc. – 2;
Korpus lotniczy – 1;
Brygady inż. i inne – 2,5.
Razem około – 185000 żołnierzy.
– 3000 dział i możdzierzy,
– 508 czołgów i dział. panc.,
– 320 samolotów i inne.
Szturm Berlina (21-24.04 – 2.05.1945) był końcowym etapem operacji Berlińskiej. Uczestniczyły w szturmie doborowe jednostki radzieckie i polskie. Od Wojska Polskiego bezpośrednio udział brali:
– 2 BAH (brygada artylerii haubicznej) – 27 – 30.04.45;
– 1 BM (brygada możdzierzy) – 24 – 30.04.45;
– 6 Zmot. Bat. Pontonowo-mostowy – 25 – 27 – 30.04.45.
– 1 DP (dywizja piechoty) im. T. Kościuszki– 30.04 – 2.05.45.
Żołnierze polscy razem z żołnierzami radzieckimi stanęli jako zwycięzcy na gruzach Berlina.
Żytomierzanie – żołnierze Wojska Polskiego, które brali udział w walkach o Berlin i wrócili na swoją Żytomierszczyznę:
1. Buda Aleksander – (1923 – 1997) – 2 BAH – m. Malin, obw. Żytomierski.
2. Domdrowski Bronisław – (1921 – 2008) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. Antopol, rej. Andruszowski.
3. Obremski Stanisław – (1925 – 1999) – 2 BAH – w. Granitne, rej. Maliński.
4. Orłowski Alfons – (1916-1997) – 1 DP im. T. Kościuszki – omt. Bykówka, rej. Romanowski.
5. Pichocki Bronisław – (1924-2006) – 1 DP im. T. Kościuszki – m. Żytomierz.
6. Ratyński Ipolit – (1918-2002) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. Lisowszczyna, rej. Żytomierski.
7. Suszycki Jan – (1925-2005) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. Mierzyriczka, rej. Romanowski.
8. Tuszewski Waldemar – (1923-2005) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. W. Picz, rej. Żytomierski.
9. Jaworski Jan – (1924-2004) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. Marjanówka, rej. Baranówski.
10. Obuchow Albert – (1919) – 1 DP im. T. Kościuszki – w. Ryżany, rej. Woł.-Wołyński.
Na podstawie informacji p. Zygmunta Węgłowskiego, prezesa Stowarzyszenia Weteranów Wojska Polskiego Żytomierszczyzny. Opracowanie Tatiana Denisewicz, 14.05.15 r., KZ
Kombatanci Wojska Polskiego przy Monumencie Sławy w Żytomierzu. 10 grudnia 1999 roku
